У сённяшнім выпуску нашай моўнай старонкі мы крыху пагаворым пра фразеалагізмы – устойлівыя спалучэнні, якія вызначаюцца пастаянным лексічным складам і вядомым для носьбітаў канкрэтнай мовы значэннем, звычайна вобразна-пераносным. Тэму нам падказаў чытач “Каталіцкага весніка” з Браслаўшчыны спадар Мікалай. Ён, у прыватнасці, піша: “Я шмат гадоў адпрацаваў настаўнікам, але выкладаў у школе дакладныя навукі, а не мову. Цяпер вось на пенсіі, ...
Читать далее »Як правільна казаць па-беларуску?
Кніга, якой валодае Віка… Чыя яна?Вікіна? Віцына? Вічына?
Мы штодня ў камунікацыі выкарыстоўваем прыналежныя прыметнікі, не надта задумваючыся, ці правільна гэта робім. Яно і зразумела, бо дбае пра культуру мову ў наш час далёка не кожны. Да таго ж нават у людзей з добрым валоданнем мовай, з дастаткова глыбокімі ведамі граматыкі не заўсёды атрымліваецца пазбегнуць памылак. Таму сённяшні матэрыял нашай моўнай старонкі мы прысвячаем акурат пэўным аспектам ужывання ...
Читать далее »Знаёмцеся: гэта мае маці і айцец! Ці ўсё ж: гэта мае маці і бацька?
Пытанне, вынесенае ў загаловак, на першы погляд, падаецца не надта актуальным, дробязным. Але часам на практыцы мы сутыкаемся з няправільным ужываннем згаданых вышэй назоўнікаў, тым больш што блытаніны дадаюць, як гэта ні дзіўна, і некаторыя нашыя слоўнікі. Вось што піша чытачка “Каталіцкага весніка” спадарыня Наталля з Віцебска ў лісце ў моўную рубрыку газеты: “Я ўжо многа гадоў лічу сябе верніцай-практыкам. ...
Читать далее »“Нас кінулі на грошы… Задзяўбло ўсё, дастала!..” Ці можна ўжываць некадыфікаваную лексіку ў жывым маўленні?
Сённяшні выпуск моўнай старонкі прысвячаецца надзвычай важнай і неадназначнай праблеме: як мы мусім ставіцца да выкарыстання ў камунікацыі некадыфікаваных слоў, гэта значыць тых, якія не фіксуюцца ў слоўніках, знаходзяцца па-за межамі літаратурнай мовы? Ідэю нам падказала пастаянная чытачка “Каталіцкага Весніка” спадарыня Вера С. з Докшыцкага раёна, якая і раней звярталася з пытаннямі ў нашую моўную рубрыку. Дык вось сп-ня Вера, ...
Читать далее »Гэта прыкольна? Гэта прышпільна? Ці, можа, гэта пацешна?
У папярэднім выпуску нашай моўнай старонкі мы разглядалі выкарыстанне ў беларускай мове, найперш у вуснай неафіцыйнай камунікацыі, назоўніка варушняк і дзеяслова варушыцца. Нагадаем, што нашаму назоўніку варушняк у рускамоўнай нефармальнай практыцы адпавядае лексема движуха (движ). І вось пасля выхаду чэрвеньскага нумара “Каталіцкага весніка” аўтар матэрыялу атрымаў з дзясятак водгукаў. А таксама пытанняў і прапановаў парэкамендаваць беларускія адпаведнікі для некаторых іншых ...
Читать далее »«Не спі! Варушыся! Больш варушняку!»
Сённяшні выпуск нашай моўнай старонкі прысвечаны не зусім звычайнай праблеме. Мы крыху пагаворым пра мэтазгоднасць ужывання ў беларускай мове канструкцый, якія б адпавядалі папулярным, асабліва ў асяроддзі моладзі, рускім выказванням кшталту движуха, движ. А ідэя абмеркавання абазначанай праблемы належыць чытачкам “Каталіцкага Весніка” з Віцебска спадарыням Наталлі К. і Марыне С. Яны ў лісце да аўтара моўнай рубрыкі сярод іншага пішуць: ...
Читать далее »Дамашняя птушка? Хатняя? А можа, свойская?
Тэму сённяшняга моўнага артыкула падказала чытачка “Каталіцкага Весніка” з Докшыцкага раёна спадарыня Вера С. Яна ў лісце да аўтара рубрыкі задае некалькі пытанняў, што датычаць правільнасці беларускага словаўжывання. Але асаблівую ўвагу звяртае на наступнае: “Вось ужо некалькі гадоў я гадую курэй, гусей, індыкоў у сваёй роднай вёсцы, куды вярнулася з горада. Гэта для мяне захапляльны занятак, я апякуюся сваімі птушкамі ...
Читать далее »Мець высокую ацэнку і добрую адзнаку. Як правільна па-беларуску?
Сярод слоў, дакладнасць ужывання якіх часта парушаецца, асаблівую ўвагу прыцягваюць назоўнікі ацэнка і адзнака. Яны дастаткова частотныя ў штодзённай камунікацыі, іх пастаянна выкарыстоўваюць і вучні, і іх бацькі, і, безумоўна, настаўнікі. Пры гэтым нярэдка згаданыя лексічныя адзінкі ўжываюцца памылкова, што можа ствараць пэўны моўны дыскамфорт. Якраз пра падобную сітуацыю піша чытачка “Каталіцкага Весніка” Ганна С. з Вілейшчыны. Спадарыня Ганна не ...
Читать далее »У хаце халодна. Трэба сёння тапіць. Ці так павінна быць па-беларуску?
Нагодай для сённяшняга матэрыялу нашай моўнай старонкі стаў допіс сталага чытача “Каталіцкага Весніка” спадара Уладзіміра з Шаркаўшчынскага раёна. Сярод некалькіх пытанняў, якія ён закранае ў сваім лісце, звяртае на сябе ўвагу адно, найбольш актуальнае, на наш погляд. Так, спадар Уладзімір, у прыватнасці, піша: “Даўно хацеў высветліць для сябе, як правільна па-беларуску сказаць. Маю на ўвазе сітуацыю, калі мы абаграваем хату. ...
Читать далее »На самой справе ці на самай справе? Як павінна быць па-беларуску?
Пытаннем, вынесеным у загаловак, зацікавілася чытачка “Каталіцкага весніка”, якая абазначыла сябе ў лісце да аўтара нашай моўнай старонкі вельмі сціпла: Л.М. (Мядзел). Зрэшты, не мае значэння, як чалавек сябе ідэнтыфікуе ў камунікацыі. Куды важней, якое пытанне яго цікавіць, што выклікае пэўную праблему. Дык вось Л.М. заўважае сярод іншага: “Напэўна, маё пытанне не вельмі важнае. Напэўна, не так часта мы сутыкаемся ...
Читать далее »