Як правільна казаць па-беларуску?

Ён ні рыба ні мяса! І ў яго не ўсе дома! Пра некаторыя асаблівасці ўжывання названых фразеалагізмаў

У сённяшнім выпуску нашай моўнай старонкі мы крыху пагаворым пра фразеалагізмы – устойлівыя спалучэнні, якія вызначаюцца пастаянным лексічным складам і вядомым для носьбітаў канкрэтнай мовы значэннем, звычайна вобразна-пераносным. Тэму нам падказаў чытач “Каталіцкага весніка” з Браслаўшчыны спадар Мікалай. Ён, у прыватнасці, піша: “Я шмат гадоў адпрацаваў настаўнікам, але выкладаў у школе дакладныя навукі, а не мову. Цяпер вось на пенсіі, ...

Читать далее »

Кніга, якой валодае Віка… Чыя яна?Вікіна? Віцына? Вічына?

Мы штодня ў камунікацыі выкарыстоўваем прыналежныя прыметнікі, не надта задумваючыся, ці правільна гэта робім. Яно і зразумела, бо дбае пра культуру мову ў наш час далёка не кожны. Да таго ж нават у людзей з добрым валоданнем мовай, з дастаткова глыбокімі ведамі граматыкі не заўсёды атрымліваецца пазбегнуць памылак. Таму сённяшні матэрыял нашай моўнай старонкі мы прысвячаем акурат пэўным аспектам ужывання ...

Читать далее »

Знаёмцеся: гэта мае маці і айцец! Ці ўсё ж: гэта мае маці і бацька?

Пытанне, вынесенае ў загаловак, на першы погляд, падаецца не надта актуальным, дробязным. Але часам на практыцы мы сутыкаемся з няправільным ужываннем згаданых вышэй назоўнікаў, тым больш што блытаніны дадаюць, як гэта ні дзіўна, і некаторыя нашыя слоўнікі. Вось што піша чытачка “Каталіцкага весніка” спадарыня Наталля з Віцебска ў лісце ў моўную рубрыку газеты: “Я ўжо многа гадоў лічу сябе верніцай-практыкам. ...

Читать далее »

“Нас кінулі на грошы… Задзяўбло ўсё, дастала!..” Ці можна ўжываць некадыфікаваную лексіку ў жывым маўленні?

Сённяшні выпуск моўнай старонкі прысвячаецца надзвычай важнай і неадназначнай праблеме: як мы мусім ставіцца да выкарыстання ў камунікацыі некадыфікаваных слоў, гэта значыць тых, якія не фіксуюцца ў слоўніках, знаходзяцца па-за межамі літаратурнай мовы? Ідэю нам падказала пастаянная чытачка “Каталіцкага Весніка” спадарыня Вера С. з Докшыцкага раёна, якая і раней звярталася з пытаннямі ў нашую моўную рубрыку. Дык вось сп-ня Вера, ...

Читать далее »

Гэта прыкольна? Гэта прышпільна? Ці, можа, гэта пацешна?

У папярэднім выпуску нашай моўнай старонкі мы разглядалі выкарыстанне ў беларускай мове, найперш у вуснай неафіцыйнай камунікацыі, назоўніка варушняк і дзеяслова варушыцца. Нагадаем, што нашаму назоўніку варушняк у рускамоўнай нефармальнай практыцы адпавядае лексема движуха (движ). І вось пасля выхаду чэрвеньскага нумара “Каталіцкага весніка” аўтар матэрыялу атрымаў з дзясятак водгукаў. А таксама пытанняў і прапановаў парэкамендаваць беларускія адпаведнікі для некаторых іншых ...

Читать далее »

«Не спі! Варушыся! Больш варушняку!»

Сённяшні выпуск нашай моўнай старонкі прысвечаны не зусім звычайнай праблеме. Мы крыху пагаворым пра мэтазгоднасць ужывання ў беларускай мове канструкцый, якія б адпавядалі папулярным, асабліва ў асяроддзі моладзі, рускім выказванням кшталту движуха, движ. А ідэя абмеркавання абазначанай праблемы належыць чытачкам “Каталіцкага Весніка” з Віцебска спадарыням Наталлі К. і Марыне С. Яны ў лісце да аўтара моўнай рубрыкі сярод іншага пішуць: ...

Читать далее »

Дамашняя птушка? Хатняя? А можа, свойская?

Тэму сённяшняга моўнага артыкула падказала чытачка “Каталіцкага Весніка” з Докшыцкага раёна спадарыня Вера С. Яна ў лісце да аўтара рубрыкі задае некалькі пытанняў, што датычаць правільнасці беларускага словаўжывання. Але асаблівую ўвагу звяртае на наступнае: “Вось ужо некалькі гадоў я гадую курэй, гусей, індыкоў у сваёй роднай вёсцы, куды вярнулася з горада. Гэта для мяне захапляльны занятак, я апякуюся сваімі птушкамі ...

Читать далее »

Мець высокую ацэнку і добрую адзнаку. Як правільна па-беларуску?

Сярод слоў, дакладнасць ужывання якіх часта парушаецца, асаблівую ўвагу прыцягваюць назоўнікі ацэнка і адзнака. Яны дастаткова частотныя ў штодзённай камунікацыі, іх пастаянна выкарыстоўваюць і вучні, і іх бацькі, і, безумоўна, настаўнікі. Пры гэтым нярэдка згаданыя лексічныя адзінкі ўжываюцца памылкова, што можа ствараць пэўны моўны дыскамфорт. Якраз пра падобную сітуацыю піша чытачка “Каталіцкага Весніка” Ганна С. з Вілейшчыны. Спадарыня Ганна не ...

Читать далее »

У хаце халодна. Трэба сёння тапіць. Ці так павінна быць па-беларуску?

Нагодай для сённяшняга матэрыялу нашай моўнай старонкі стаў допіс сталага чытача “Каталіцкага Весніка” спадара Уладзіміра з Шаркаўшчынскага раёна. Сярод некалькіх пытанняў, якія ён закранае ў сваім лісце, звяртае на сябе ўвагу адно, найбольш актуальнае, на наш погляд. Так, спадар Уладзімір, у прыватнасці, піша: “Даўно хацеў высветліць для сябе, як правільна па-беларуску сказаць. Маю на ўвазе сітуацыю, калі мы абаграваем хату. ...

Читать далее »

На самой справе ці на самай справе? Як павінна быць па-беларуску?

Пытаннем, вынесеным у загаловак, зацікавілася чытачка “Каталіцкага весніка”, якая абазначыла сябе ў лісце да аўтара нашай моўнай старонкі вельмі сціпла: Л.М. (Мядзел). Зрэшты, не мае значэння, як чалавек сябе ідэнтыфікуе ў камунікацыі. Куды важней, якое пытанне яго цікавіць, што выклікае пэўную праблему. Дык вось Л.М. заўважае сярод іншага: “Напэўна, маё пытанне не вельмі важнае. Напэўна, не так часта мы сутыкаемся ...

Читать далее »

Веснік-відэа

Варта паглядзець

Святыя заступнікі