Як правільна казаць па-беларуску?

Яшчэ раз пра безэквівалентную лексіку беларускай мовы

У папярэднім матэрыяле мы гаварылі пра безэквівалентную лексіку беларускай мовы ў рускамоўным дачыненні, гэта значыць, пра тыя лексемы, якія не маюць аднаслоўных адпаведнікаў у рускай мове. Згаданая тэма аказалася дастаткова цікавай для нашых чытачоў. Аўтар матэрыялу атрымаў шэраг водгукаў і пытанняў адносна асаблівасцяў функцыянавання ў беларускай мове дадзенай групы слоў. Так, у прыватнасці, чытач “Каталіцкага Весніка” сп. Андрэй з Віцебска ...

Читать далее »

Ці варта адмаўляцца ад дыялектнай лексікі ў камунікацыі?

Тэму чарговага матэрыялу для традыцыйнай моўнай старонкі нам падказала разгорнутае, вельмі падрабязнае і паслядоўнае разважанне чытачкі “Каталіцкага Весніка” спадарыні Марыі К. з Пастаўшчыны. У лісце да аўтара рубрыкі сп-ня Марыя дзеліцца сваімі меркаваннямі адносна асаблівасцяў ужывання пэўных пластоў лексікі ў сучаснай беларускай мове. У прыватнасці, яна звяртае ўвагу, што “мова большасці вясковых жыхароў адрозніваецца ад мовы радыё і тэлебачання, ад ...

Читать далее »

Санаторый ці санатор? Гербарый ці гербар? Георгій ці Георг? Якія формы варта выкарыстоўваць у беларускай мове?

Тэму сённяшняга моўнага артыкула падказаў нам спадар Георгій К. з Лепельшчыны. Адразу зазначым, што сам аўтар адрасаванага нам пытання, як прызнаецца, не з’яўляецца сталым чытачом “Каталіцкага весніка”, але час ад часу праглядае газету, якую атрымлівае па падпісцы яго жонка. У прыватнасці, сп-р Георгій цікавіцца моўнымі матэрыяламі, паколькі беларуская мова стала для яго цяпер асноўнай. “Я ваенны пенсіянер, – піша ён, ...

Читать далее »

Фразеалагізмы рэлігійнага паходжання ў сучаснай беларускай мове

У апошніх мінулагодніх нумарах “Каталіцкага весніка” мы абмяркоўвалі асаблівасці ўжывання ў беларускай мове некаторых фразеалагізмаў. Гэтая тэма аказалася дастаткова цікавай для нашых чытачоў. Аўтар матэрыялу атрымаў цэлы шэраг канкрэтных пытанняў адносна асаблівасцяў функцыянавання ў камунікацыі розных устойлівых спалучэнняў. Але сёння мы паспрабуем крыху асвятліць тэму, узнятую нашай чытачкай са Шчучыншчыны спадарыняй Вандай К. У прыватнасці, яна пытаецца, як часта выкарыстоўваюцца ...

Читать далее »

“Як маешся?” – “Я не маюся, а жыву добра!” Ці ўсё правільна ў гэтых сказах?

У лістападаўскім нумары “Каталіцкага Весніка” мы гаварылі пра асаблівасці выкарыстання ў вуснай камунікацыі асобных фразеалагізмаў, у прыватнасці спалучэнняў ні рыба ні мяса і ў яго не ўсе дома. За апошнія тыдні аўтар матэрыялу атрымаў яшчэ некалькі дадатковых пытанняў адносна мэтазгоднасці ўжывання ў беларускай мове пэўных фразем. Мы паспрабуем асвятліць некаторыя ўзнятыя праблемы ў наступных нашых публікацыях. А сёння звернемся да ...

Читать далее »

Ён ні рыба ні мяса! І ў яго не ўсе дома! Пра некаторыя асаблівасці ўжывання названых фразеалагізмаў

У сённяшнім выпуску нашай моўнай старонкі мы крыху пагаворым пра фразеалагізмы – устойлівыя спалучэнні, якія вызначаюцца пастаянным лексічным складам і вядомым для носьбітаў канкрэтнай мовы значэннем, звычайна вобразна-пераносным. Тэму нам падказаў чытач “Каталіцкага весніка” з Браслаўшчыны спадар Мікалай. Ён, у прыватнасці, піша: “Я шмат гадоў адпрацаваў настаўнікам, але выкладаў у школе дакладныя навукі, а не мову. Цяпер вось на пенсіі, ...

Читать далее »

Кніга, якой валодае Віка… Чыя яна?Вікіна? Віцына? Вічына?

Мы штодня ў камунікацыі выкарыстоўваем прыналежныя прыметнікі, не надта задумваючыся, ці правільна гэта робім. Яно і зразумела, бо дбае пра культуру мову ў наш час далёка не кожны. Да таго ж нават у людзей з добрым валоданнем мовай, з дастаткова глыбокімі ведамі граматыкі не заўсёды атрымліваецца пазбегнуць памылак. Таму сённяшні матэрыял нашай моўнай старонкі мы прысвячаем акурат пэўным аспектам ужывання ...

Читать далее »

Знаёмцеся: гэта мае маці і айцец! Ці ўсё ж: гэта мае маці і бацька?

Пытанне, вынесенае ў загаловак, на першы погляд, падаецца не надта актуальным, дробязным. Але часам на практыцы мы сутыкаемся з няправільным ужываннем згаданых вышэй назоўнікаў, тым больш што блытаніны дадаюць, як гэта ні дзіўна, і некаторыя нашыя слоўнікі. Вось што піша чытачка “Каталіцкага весніка” спадарыня Наталля з Віцебска ў лісце ў моўную рубрыку газеты: “Я ўжо многа гадоў лічу сябе верніцай-практыкам. ...

Читать далее »

“Нас кінулі на грошы… Задзяўбло ўсё, дастала!..” Ці можна ўжываць некадыфікаваную лексіку ў жывым маўленні?

Сённяшні выпуск моўнай старонкі прысвячаецца надзвычай важнай і неадназначнай праблеме: як мы мусім ставіцца да выкарыстання ў камунікацыі некадыфікаваных слоў, гэта значыць тых, якія не фіксуюцца ў слоўніках, знаходзяцца па-за межамі літаратурнай мовы? Ідэю нам падказала пастаянная чытачка “Каталіцкага Весніка” спадарыня Вера С. з Докшыцкага раёна, якая і раней звярталася з пытаннямі ў нашую моўную рубрыку. Дык вось сп-ня Вера, ...

Читать далее »

Гэта прыкольна? Гэта прышпільна? Ці, можа, гэта пацешна?

У папярэднім выпуску нашай моўнай старонкі мы разглядалі выкарыстанне ў беларускай мове, найперш у вуснай неафіцыйнай камунікацыі, назоўніка варушняк і дзеяслова варушыцца. Нагадаем, што нашаму назоўніку варушняк у рускамоўнай нефармальнай практыцы адпавядае лексема движуха (движ). І вось пасля выхаду чэрвеньскага нумара “Каталіцкага весніка” аўтар матэрыялу атрымаў з дзясятак водгукаў. А таксама пытанняў і прапановаў парэкамендаваць беларускія адпаведнікі для некаторых іншых ...

Читать далее »