Мы працягваем знаёмства з лексікай іншамоўнага паходжання, якая ўжываецца ў сучаснай беларускай мове. У папярэдніх артыкулах мы разгледзелі англіцызмы, паланізмы, цюркізмы, германізмы. Сёння ж паспрабуем крыху пагаварыць пра галіцызмы, гэта значыць, словы, якія прыйшлі да нас з французскай мовы. Галіцы́змы (фр.: gallicisme ад лац.: Gallicus – «гальскі») – гэта, зрэшты, толькі афіцыйная назва адпаведнай групы лексікі. У рэальнасці большасць запазычанняў ...
Читать далее »Як правільна казаць па-беларуску?
Рыцар з рыштункам ішоў па бруку: германізмы ў сучаснай беларускай мове
У папярэдніх выпусках нашай моўнай старонкі мы разглядалі лексічныя адзінкі, што прыйшлі да нас з польскай і цюрскіх моваў, а яшчэ раней – англіцызмы, гэта значыць, пазычанні з англійскай мовы. Некаторыя чытачы “Каталіцкага Весніка” прапануюць працягнуць аналіз слоў іншамоўнага паходжання, якія рэгулярна ўжываюцца ў сучаснай беларускай мове. Нам падаецца гэтая прапанова сапраўды цікавай, цалкам слушнай. Таму сёння мы крыху пагаворым ...
Читать далее »Казак у халаце трымаў бугая…: Цюркізмы ў сучаснай беларускай мове
У папярэднім артыкуле нашай моўнай старонкі мы разглядалі некаторыя паланізмы, што апошнім часам актыўна ўжываюцца ў беларускай мове. У сённяшнім выпуску нашай моўнай старонкі крыху пагаворым пра функцыянаванне ў сучаснай беларускай мове слоў цюрскага паходжання ці інакш, цюркізмаў. З просьбай пра гэта да аўтара матэрыялу звярнулася тая самая спадарыня Ганна К. з Мінска, якая цікавілася і мэтазгоднасцю выкарыстання ў камунікацыі ...
Читать далее »“Які выкшталцоны хлопец! І з добрай радзіны!”: паланізмы ў сучаснай беларускай мове
Тэму чарговага матэрыялу для моўнай старонкі “Каталіцкага Весніка” падказалі адразу дзве чытачкі нашай газеты, прычым незалежна адна ад адной. Так яшчэ месяцы тры назад да аўтара звярнулася спадарыня Ганна К. з Мінска, якая цікавілася стаўленнем лінгвістаў да ўжывання паланізмаў у сучаснай беларускай мове. “Вось у маёй суседкі па лецішчы ўнучка выходзіць замуж, – піша сп-ня Ганна. – Дык яе бабуля ...
Читать далее »Вазон стаяў на вакне, ці Вазон стаяў на акне? Як павінна быць па-беларуску?
Пытанне, вынесенае ў загаловак, можа падацца, на першы погляд, несур’ёзным, неістотным, нават у пэўнай меры штучным. Мы амаль ніколі не задумваемся ў працэсе маўлення, як усё ж было б правільна ў розных словаформах – з прыстаўным в ці без яго. І менавіта такое пытанне прапануе разгледзець на старонках газеты нашая пастаянная чытачка спадарыня Валянціна С. з Пастаўшчыны. “Усё часцей чую ...
Читать далее »Як правільна ўжываць назвы пэўных населеных пунктаў ва ўскосных склонах
Я знаёмы з Андрэем Барысавым. І ганаруся родным горадам Барысавам: як правільна ўжываць назвы пэўных населеных пунктаў ва ўскосных склонах Раней мы гаварылі пра асаблівасці скланення некаторых беларускіх прозвішчаў, якія часта выклікаюць праблемы. Аўтар таго матэрыялу атрымаў шэраг водгукаў на публікацыю, а таксама некалькі пытанняў, якія гэтым разам датычаць ужывання ў нашай мове назваў розных населеных пунктаў – і гарадоў, ...
Читать далее »Бярозка, Плотка, Суша… Ці скланяюцца ў беларускай мове падобныя прозвішчы?
Тэму чарговага выпуску нашай моўнай старонкі падказала чытачка “Каталіцкага Весніка” з Докшыччыны спадарыня Антаніна К. У сваім лісце яна звяртае ўвагу на пэўныя цяжкасці, якія ўзнікаюць не толькі ў побыце, але часам і ў афіцыйных зносінах, калі трэба выкарыстаць вынесеныя ў загаловак прозвішчы і іншыя, падобныя да іх, ва ўскосных склонах. У прыватнасці, сп-ня Антаніна піша: “Мая ўнучка нядаўна выйшла ...
Читать далее »Англіцызмы ў сучаснай беларускай мове
У сённяшнім выпуску моўнай старонкі мы пагаворым пра ўжыванне ў сучаснай беларускай мове слоў, пазычаных з англійскай мовы, ці інакш, англіцызмаў. Тэму падказаў нам чытач “Каталіцкага Весніка” з Віцебска спадар Аляксей С. У сваім лісце да аўтара моўных матэрыялаў ён, у прыватнасці, піша: “Апошнім часам іншамоўныя словы проста запаланілі беларускую мову. І ў тэлевізійных праграмах, і ў газетах, не кажучы ...
Читать далее »Тавары для сада і агарода? Ці для саду і агароду? Як павінна быць па-беларуску?
У моўную рубрыку “Каталіцкага Весніка” звярнулася наша чытачка сп-ня Крысціна з Маладзечна. Яна кажа, што закончыла ў свой час рускамоўную школу, у тэхнікуме таксама вучылася па-руску. Але гэта зусім не перашкаджае ёй не проста цікавіцца беларускай мовай, але і чытаць беларускую літаратуру, слухаць нашыя песні, гаварыць па-беларуску ў побыце, стараючыся пазбягаць памылак і імкнучыся захоўваць патрэбную культуру маўлення. Менавіта гэтыя ...
Читать далее »Яшчэ раз пра безэквівалентную лексіку беларускай мовы
У папярэднім матэрыяле мы гаварылі пра безэквівалентную лексіку беларускай мовы ў рускамоўным дачыненні, гэта значыць, пра тыя лексемы, якія не маюць аднаслоўных адпаведнікаў у рускай мове. Згаданая тэма аказалася дастаткова цікавай для нашых чытачоў. Аўтар матэрыялу атрымаў шэраг водгукаў і пытанняў адносна асаблівасцяў функцыянавання ў беларускай мове дадзенай групы слоў. Так, у прыватнасці, чытач “Каталіцкага Весніка” сп. Андрэй з Віцебска ...
Читать далее »