Архив меток: гісторыя

Пінск і Піншчына на фотаздымках а. Яна Вернэра SJ

Гісторыя езуітаў у Пінску распачалася ў 1632 г. Тады там паўстала рэзідэнцыя, а ў 1638 г. – калегіум ордэна. Пасля касацыі ордэна езуітаў у 1773 г. езуіты пакінулі горад. Яны вярнуліся ў Пінск толькі ў 1919 г. 31 ліпеня 1919 г. у Пінску зноў адкрылі езуіцкі касцёл. З таго часу езуіты займаліся тут душпастырствам, былі ваеннымі і шпітальнымі капеланамі. З ...

Читать далее »

Па старонках старых газет: як у 1931 годзе асвячалі касцёл у Крулеўшчыне

На старонках старых газет можна знайсці шмат цікавых звестак пра мінулае нашага краю, пра тое, што адбывалася тут многія дзесяцігоддзі таму. І кароткія ўрадавыя і паліцэйскія зводкі, і тэксты прафесійных рэпарцёраў і публіцыстаў, і асабліва карэспандэнцыі жыхароў правінцыі дапамагаюць стварыць карціну таго, што адбывалася раней у гэтым краі. Калі паглядзець, што пісала дзевяноста гадоў таму віленская штодзённая газета “Słowo”, то ...

Читать далее »

Мінск і Міншчына ў перыяд 23.ІІ.1917 – 18.ІІІ. 1921 ва ўспамінах ксяндза Браніслава Усаса (частка 2)

 (Працяг. Пачатак глядзі тут>>). Пасля паўторнага заняцця Мінска адносіны савецкіх уладаў да польскага насельніцтва сталі вельмі недаверлівымі і падазронымі, асабіва да ксяндзоў. Ксяндзы, якія працавалі ў мінскіх касцёлах, баючыся арышту, пакінулі горад. Пробашч катэдральнага касцёла мінскі дэкан ксёндз Святаполк-Мірскі таксама выехаў з горада, даручаючы мне выкананне яго абавязкаў. 10 мая 1919 г. а першай гадзіне да касцёла звярнуліся працаўнікі Надзвычайнай ...

Читать далее »

Мінск і Міншчына ў перыяд 23.ІІ.1917-18.ІІІ.1921 ва ўспамінах ксяндза Браніслава Усаса

Хацелася б прапанаваць Вам новы фармат ужо традыцыйнай гістарычнай рубрыкі. Гэта публікацыя гістарычнага дакумента – успамінаў аднаго са святароў, які працаваў у Мінску ў 1917 – 1921 гадах – ксяндза Браніслава Усаса. Успаміны як гістарычная крыніца важныя для нас тым, што дазваляюць паглядзець на гістарычныя падзеі вачыма іншага чалавека, удзельніка альбо відавочцы гэтых падзей. Варта падыходзіць да такіх крыніц крытычна: ...

Читать далее »

Спробы стварэння дамініканскай акадэміі ў Забялах: асобы, падзеі, дакументы

У мінулым гістарычным артыкуле быў змешчаны матэрыял пра першую вышэйшую навучальную ўстанову ў Беларусі – Полацкую езуіцкую акадэмію. У дадзеным артыкуле паспрабуем даведацца пра тое, ці рабіла рыма-каталіцкая царква спробы захаваць свае пазіцыі ў сферы вышэйшай адукацыі ў Беларусі пасля 1820 г. Такім чынам, у 1820 г. езуітам было загадана пакінуць межы Расійскай імперыі. Аднак усе іншыя ордэны яшчэ працягвалі ...

Читать далее »

Як з’явіўся Ружанец

Многія з нас на пытанне, як і калі з’явіўся Ружанец, адказалі б без вагання, што ён быў уведзены ў ХІІ ст. св. Дамінікам, які з яго дапамогаю навяртаў ерэтыкоў. Гэтае перакананне мае за сабою доўгую і моцна замацаваную традыцыю. Аднак гісторыкі звяртаюць увагу на тое, што Ружанец, напэўна, не ўзнік з аднаго жадання волі і не мае толькі аднаго стваральніка. ...

Читать далее »

Полацкая езуіцкая акадэмія (1812-1820 гг.): першая вышэйшая навучальная ўстанова Беларусі

З рыма-каталіцкай царквой звязана дзейнасць многіх адукацыйных цэнтраў, а таксама пачатак існавання вышэйшых навучальных устаноў у сённяшніх межах нашай краіны. Першай ВНУ тут стала Полацкая езуіцкая акадэмія. Зрэшты, на тэрыторыі Вялікага княства Літоўскага першай вышэйшай навучальнай установай была таксама каталіцкая – Віленская акадэмія (з 1579 г.), якая таксама належала Таварыству Езуса. Ордэн езуітаў прынёс на беларускія землі арганізаваную сістэму еўрапейскай ...

Читать далее »

Глыбоцкі кляштар кармелітаў босых: асноўныя формы ўключэння ў сацыякультурную дзейнасць (канец XVIII – пачатак XIX стст.)

— Колькі вы маеце ўладанняў? — Сто вёсак. — О, гэта так шмат! А чым вы займаецеся? -Молімся. -О, гэта так мала! (З легенды пра размову Напалеона Банапарта з прыёрам кармелітаў у Глыбокім). Ордэн кармелітаў сваю гісторыю традыцыйна выводзіць ад групы пустэльнікаў, якія пасяліліся ля гары Кармэль. Адбылося гэта ў XII стагоддзі. Афіцыйнае зацвярджэнне ордэн атрымаў у 1226 г. – ...

Читать далее »

Канфіскацыя літургічных рэчаў з гомельскага касцёла ў 1922 годзе

Вясной 1922 г. савецкія ўлады правялі кампанію па канфіскацыі царкоўных каштоўнасцяў. Як тлумачылася, канфіскацыя была вымушанаю і рабілася для барацьбы з голадам, які ахапіў Расію ў 1921–1922 гг. Аднак існуе меркаванне, што голад быў усяго толькі нагодаю для канфіскацыі каштоўнасцяў, а галоўнаю мэтаю было падарваць эканамічную базу Царквы і палепшыць фінансавае становішча савецкай улады. У Гомельскай губерні перад пачаткам канфіскацыі ...

Читать далее »

“С целью обрусения края”: гісторыя і дзейнасць Мінскага вучылішча арганістаў (1871–1897 гг.)

Падчас знаходжання беларускіх зямель у складзе Расійскай імперыі (1772–1917 гг.) дзяржаўная палітыка адносна Каталіцкага Касцёла неаднаразова змяняла свой кірунак. Што датычыцца моўнага пытання, то тут змяніліся два вектары. Першапачаткова выкарыстанне рускай мовы ў каталіцкім набажэнстве наўпрост забаранялася дзяржаўнымі ўладамі. Гэта было выклікана іх страхам перад магчымым распаўсюджаннем каталіцызму сярод праваслаўных вернікаў. Пераходы з праваслаўя ў іншыя веравызнанні былі заканадаўча забароненыя. ...

Читать далее »