Каталіцкі Веснік Добрая Вестка ў тваім доме!
Евангелле Лк 13, 1–9
У той час прыйшлі некаторыя і расказалі Езусу пра галілеян, кроў якіх Пілат змяшаў з іх ахвярамі. Езус адказаў ім на гэтае: Думаце, што гэтыя галілеяне былі большымі грэшнікамі за ўсіх галілеян, бо так пацярпелі? Не. Кажу вам, але калі не пакаецеся, усе таксама загінеце. Думаеце, што тыя васемнаццаць, на якіх звалілася сілаамская вежа і забіла іх, былі больш вінаватыя за ўсіх людзей, якія жылі ў Ерузалеме? Не. Але кажу вам, калі не пакаецеся ўсе таксама загінеце.
І расказаў вось якую прыпавесць: Адзін чалавек меў у вінаградніку сваім пасаджаную смакоўніцу і прыйшоў шукаць плоду на ёй, і не знайшоў. І сказаў вінаградару: Вось я трэці год прыходжу шукаць плоду на гэтай смакоўніцы, і не знаходжу. Ссячы яе. Навошта яна займае зямлю?
Але той сказаў яму ў адказ: Пане, пакінь яе на гэты год. Я абкапаю яе і абкладу ўгнаеннем. Можа, прынясе плод у будучым, а калі не, ссячэш яе.
У сённяшнім Евангеллі Езус адкрывае нам важнасць пакаяння. На самым пачатку Евангелля мы чуем апісанне трагічнага здарэння: людзі расказваюць Езусу пра галілеян, якіх Пілат забіў, змяшаўшы іх кроў з ахвярамі (пар. Лк 13, 1). Гэтае падзея выклікае ў іх пытанне да Хрыста: ці было гэта пакараннем за іх грахі? Езус адказвае: «Думаеце, што гэтыя галілеяне былі большымі грэшнікамі за ўсіх галілеян, бо так пацярпелі? Не. Кажу вам, але калі не пакаецеся, усе таксама загінеце» (Лк 13, 2–3).
Пілат, рымскі пракуратар Юдэі, загадаў забіць галілеян. Падрабязнасці гэтай падзеі не апісаныя ў Бібліі, але гістарычны кантэкст дапамагае зразумець, што магло адбыцца. Галілея была вобласцю, дзе часта ўзнікалі паўстанні супраць прыгнёту Рыма. Магчыма, гэтыя галілеяне былі ўдзельнікамі або падазраванымі ў паўстанні супраць рымскай улады, магчыма, гэты былі цалкам выпадковыя людзі.
Падзея, верагодна, адбылася ў Ерузалеме або яго наваколлях. Галілеяне маглі прыйсці ў Ерузалем, каб прынесці ахвяры ў храме, як гэта было прынята ў габрэйскай традыцыі. Пілат мог выкарыстаць гэты момант, каб паказаць сваю ўладу і жорсткасць. Кроў галілеян была змешана з ахвярамі, якія яны прыносілі, што мела некалькі значэнняў. Рымляне маглі наўмысна зняважыць рэлігійныя абрады габрэяў, паказаўшы, што іх ахвяры не маюць сілы перад рымскай уладай. Хутчэй за ўсё гэта была паказальная кара, каб запалохаць іншых патэнцыяльных бунтаўнікоў. Змешванне крыві з ахвярамі магло сімвалізаваць прафанацыю святыні і рэлігійных абрадаў. Гэта падзея адбылася ў перыяд, калі рымская ўлада жорстка прыгнятала любыя спробы супраціву. Пілат быў вядомы сваёй няздольнасцю да кампрамісаў і часта выкарыстоўваў сілу для падтрымання парадку. Гэта падзея ілюструе напружанасць паміж рымлянамі і іўдзейскім насельніцтвам, асабліва з Галілеі, дзе настроі супраць Рыма былі асабліва моцнымі.
Гэты гістарычны выпадак, які апавядае Езус, нагадвае нам, што жыццё чалавека не заўсёды падпарадкоўваецца простым прычынна–выніковым сувязям. Часта мы схільныя тлумачыць няшчасці як пакаранне за грахі, але Езус засцерагае нас ад аблудных суджэнняў. Ён паказвае, што трагедыі могуць адбывацца з кожным, незалежна ад яго грахоў. Замест таго, каб асуджаць іншых ці шукаць адказы на пытанні, якія застаюцца таямніцай, мы павінны звярнуць увагу на сябе і сваё ўласнае жыццё.
Езус прыводзіць яшчэ адзін прыклад: «Думаеце, што тыя васямнаццаць, на якіх звалілася сілаамская вежа і забіла іх, былі больш вінаватыя за ўсіх людзей, якія жылі ў Ерузалеме? Не. Але кажу вам, калі не пакаецеся, усе таксама загінеце» (Лк 13, 4–5).
Сілаамская вежа была часткай інфраструктуры Ерузалема, і яе будаўніцтва, верагодна, адносіцца да перыяду Ірада Вялікага або ранейшых часоў. Яна знаходзілася каля Сілаамскага басейна, які быў важным крыніцай вады для горада. Вежа, магчыма, служыла для абароны або кантролю за водазабеспячэннем, паколькі вада была крытычна важнай для жыцця горада. Акрамя таго, вежа выкарыстоўвалася для назірання за наваколлем, бо такія збудаванні часта служылі для вартавой службы. Таксама яна магла сімвалізаваць магутнасць і моц горада, падкрэсліваючы яго важнасць і абарону. Абвал вежы стаў трагедыяй, якая забрала жыцці васямнаццаці чалавек. Гэта падзея нагадвае пра тое, што чалавечыя жыцці могуць абарвацца раптоўна і нечакана, і гэта не заўсёды звязана з іхнімі грахамі ці правінамі.
Гэты прыклад з Евангелля падкрэслівае, што ніхто з нас не можа быць упэўнены ў заўтрашнім дні. Жыццё хутка мінае, і мы павінны быць гатовыя сустрэць Бога ў любы момант. Пакаянне — гэта не проста фармальнасць, але радыкальная змена жыцця, якая пачынаецца з прызнання сваіх грахоў і імкнення да Божай ласкі. Мы не ведаем, што прынясе нам заўтрашні дзень, і менавіта таму Езус заклікае нас не адкладаць пакаянне. Часта мы адкладваем духоўны рост на потым, думаючы, што ў нас яшчэ шмат часу. Але Евангелле нагадвае, што час — гэта дар, які мы павінны выкарыстоўваць мудра.
Далей Езус расказвае прыпавесць пра смакоўніцу, якая не прыносіць плёну. Гаспадар вінаградніка прыходзіць трэці год шукаць плёну на дрэве, але не знаходзіць яго. Ён вырашае, што дрэва трэба зрубіць, бо яно займае зямлю дарэмна. Але вінаградар просіць пакінуць дрэва яшчэ на адзін год, абяцаючы даглядаць за ім праз ўнясенне ўгнаення. Гэтая прыпавесць — гэта вобраз Божай цярплівасці і міласэрнасці. Бог дае нам час і магчымасці для пакаяння і духоўнага росту. Але гэты час не бясконцы. Калі мы не выкарыстоўваем яго, мы рызыкуем страціць сваё месца ў Божым плане.
Прыпавесць пра смакоўніцу асабліва актуальная для нашага часу. Мы часта жывём, нібы ў нас бясконца шмат часу. Але Евангелле нагадвае, што кожны дзень — гэта магчымасць для росту і змены дадзеныя зараз і сёння. Бог дае нам усё неабходнае: сваё слова, сваю ласку, сваю цярплівасць і любоў… Але калі мы не адказваем на Яго заклік, мы рызыкуем стаць «бясплоднымі дрэвамі», якія не прыносяць ніякай карысці.
Прыпавесць пра смакоўніцу таксама нагадвае нам пра важнасць плёну ў нашым духоўным жыцці. Мы пакліканыя прыносіць плён веры, надзеі і любові. Калі мы не робім гэтага, мы рызыкуем стаць «бясплоднымі дрэвамі», якія займаюць зямлю дарэмна. Але Бог, як міласэрны вінаградар, дае нам яшчэ адзін шанец. Ён даглядае за намі, падтрымлівае нас і дае нам усё неабходнае для росту.
Сённяшняе Евангелле заклікае нас да дзеяння. Мы не можам адкладаць пакаянне на потым. Кожны дзень — гэта новая магчымасць для духоўнага росту і збліжэння з Богам. Божая цярплівасць не бясконцая. Мы павінны выкарыстоўваць час, які Ён нам дае, для таго, каб прынесці плён веры і пакаяння.
Няхай гэтае Евангелле натхняе нас да шчырага пакаяння і актыўнага духоўнага жыцця. Няхай мы, як вучні Езуса, імкнёмся да таго, каб прыносіць плён веры, надзеі і любові ў штодзённым жыцці. Бо толькі так мы зможам стаць сапраўднымі дзецьмі Божымі і несці Яго святло іншым.
Разважанне падрыхтаваў кс. кан. д–р Сяргей Сурыновіч
для друку
