Каталіцкі Веснік Добрая Вестка ў тваім доме!
Евангелле Ян 5, 1–3а. 5–16
Было юдэйскае свята, і Езус прыйшоў у Ерузалем.
А ў Ерузалеме, каля Авечай Брамы ёсць купальня, якая па–габрэйску называецца Бэтэзда і якая мае пяць бабінцаў. У іх ляжала мноства хворых, сляпых, кульгавых, паралізаваных.
Быў там адзін чалавек, які хварэў трыццаць восем гадоў. Калі Езус убачыў, што ён ляжыць, і даведаўся, што ён хварэе ўжо доўгі час, кажа яму: Ці хочаш быць аздароўленым?
Хворы адказаў Яму: Пане, я не маю чалавека, які апусціў бы мяне ў купальню, калі ўзварушыцца вада. Пакуль я іду, іншы ўжо сыходзіць перада мною.
Езус кажа яму: Устань, вазьмі ложа сваё і хадзі. І адразу выздаравеў той чалавек, узяў ложа сваё і пачаў хадзіць.
А ў гэты дзень быў шабат. Таму юдэі сказалі аздароўленаму:
Сёння шабат, нельга табе насіць тваё ложа.
Ён адказаў ім: Той, хто аздаравіў мяне, сказаў мне: вазьмі ложа сваё і хадзі. У яго спыталіся: Хто той чалавек, які сказаў табе: вазьмі і хадзі? Але аздароўлены не ведаў, хто гэта быў, бо Езус знік у натоўпе, які быў у гэтым месцы.
Потым Езус знайшоў яго ў святыні і сказаў яму: Вось ты выздаравеў. Не грашы больш, каб не здарылася з табою чаго горшага. Чалавек гэты пайшоў, расказаў юдэям, што гэта Езус аздаравіў яго. Таму юдэі пераследавалі Езуса, бо Ён зрабіў гэта ў шабат.
У сённяшнім Евангеллі мы становімся сведкамі, як Езус прыходзіць у Ерузалем на габрэйскае свята. Каля Авечай Брамы (гбр. שַׁעַר הַצֹּאן) знаходзіцца купальня Бэтэзда (гбр. בֵּית חֶסְדָא, літ. «Дом міласэрнасці»). Гэта месца было вядома сваімі пяццю бабінцамі, дзе ляжала мноства хворых, сляпых, кульгавых і паралізаваных. Яны чакалі, каб апынуцца ў вадзе, калі яна ўзварушыцца, бо існавала павер’е, што першы, хто ўвойдзе ў ваду пасля яе ўзрушэння, будзе вылечаны.
Сярод гэтых людзей быў чалавек, які хварэў ужо трыццаць восем гадоў. Ён ляжаў там доўгі час, без надзеі на дапамогу, бо не меў нікога, хто мог бы апусціць яго ў купальню. Езус, убачыўшы яго, запытаў: «Ці хочаш быць аздароўленым?» (Ян 5, 6). Гэтае пытанне можа здацца дзіўным, бо хто ж не захоча быць здаровым? Але Езус задае яго не для таго, каб даведацца, а каб выклікаць у чалавека веру і надзею. Хворы адказвае: «Пане, я не маю чалавека, які апусціў бы мяне ў купальню, калі ўзварушыцца вада. Пакуль я іду, іншы ўжо сыходзіць перада мною» (Ян 5, 7). Гэтыя словы паказваюць яго адчай і адзіноту. Ён быў адзін, без дапамогі, і яго сітуацыя здавалася безнадзейнай.
Але Езус не патрабуе, каб чалавек увайшоў у купальню. Ён проста кажа: «Устань, вазьмі ложа сваё і хадзі» (Ян 5, 8). І адразу чалавек выздараўлівае, устае і пачынае хадзіць. Гэты цуд паказвае, што Божая сіла не абмежавана ніякімі ўмовамі або правіламі. Езус не толькі аздараўляе цела, але і аднаўляе душу, даючы чалавеку новую надзею і сэнс жыцця. Ён паказвае, што Яго ўлада над хваробамі і немаччу — гэта праява Божай міласэрнасці.
Некаторыя тэолагі лічаць, што гэты ўрывак з’яўляецца алегорыяй. Яны сцвярджаюць, што чалавек і ўся абстаноўка сімвалізуюць нешта іншае. Чалавек сімвалізуе народ Ізраэля, які доўгі час быў хворы духоўна і чакаў збаўлення. Пяць крытых бабінцаў сімвалізуюць пяць кніг Закону (Пяцікніжжа), якія абаранялі народ, але не маглі вылечыць яго ад грахоў. Закон, падобна да крытых бабінцаў, мог паказаць чалавеку ягоныя грахі, недахопы і немачы, але не мог вызваліць ад іх. Трыццаць восем гадоў хваробы чалавека могуць сімвалізаваць трыццаць восем гадоў блукання габрэяў у пустыні да таго, як яны падышлі да запаветнай зямлі. Гэта таксама можа адпавядаць колькасці стагоддзяў, цягам якіх людзі чакалі прыходу Месіі. Узрушэнне вады ў купальні можа сімвалізаваць хрышчэнне, якое ачышчае і аднаўляе чалавека. На выявах з раннехрысціянскай эпохі чалавек, які выходзіць пасля хрышчэння з вады, часта выяўляўся з пасцеллю на плячах, што нагадвае нам пра аздароўленага чалавека з гэтай гісторыі.
Аднак, незалежна ад таго, ці разглядаць гэты ўрывак як алегорыю ці як апісанне рэальнай падзеі, яго сутнасць застаецца нязменнай. Гэта гісторыя пра Божую міласэрнасць і моц. Езус паказвае, што Ён — той, хто можа вылечыць не толькі цела, але і душу, і што Яго сіла не абмежавана ніякімі чалавечымі правіламі або традыцыямі.
Аздароўлены чалавек ідзе і расказвае габрэям, што менавіта Езус вылечыў яго. Гэта выклікае яшчэ большы гнеў сярод іх, і яны пачынаюць праследаваць Езуса за парушэнне шабату. Але Езус паказвае, што шабат — гэта не проста дзень адпачынку, але і дзень, калі Бог праяўляе сваю міласэрнасць і моц. Ён нагадвае, што сапраўдны сэнс шабату — гэта не выкананне правіл, але праява любові да чалавека.
Езус заўсёды бачыць наш боль і адчай. Нават калі мы адчуваем сябе забытымі і адзінокімі, Ён прыходзіць да нас з дапамогай. Вера ў Езуса можа зрабіць немагчымае магчымым. Хворы чалавек не меў ніякай надзеі на аздараўленне, але яго вера і давер Езусу прынеслі яму ацаленне. Божыя дзеянні часта выклікаюць супраціў з боку тых, хто занадта засяроджаны на правілах і традыцыях. Юдэі не змаглі ўбачыць у цудзе Езуса праяву Божай любові, бо былі заслеплены сваімі ўласнымі меркаваннямі і суджэннямі.
Нарэшце, Езус нагадвае нам, што сапраўдная здароўе — гэта не толькі фізічнае аздараўленне, але і духоўнае аднаўленне. Ён заклікае нас жыць у святле і праўдзе, пазбягаючы грахоў, якія могуць прывесці да духоўнага калецтва і нават смерці. Яго словы: «Не грашы больш, каб не здарылася з табою чаго горшага» (Ян 5, 14) — гэта заклік да пастаяннага духоўнага росту і змагання з грахом. Няхай жа гэтае Евангелле ўзмоцніць і нашу веру.
Разважанне падрыхтаваў кс. кан. д–р Сяргей Сурыновіч
для друку
