Каталіцкі Веснік Добрая Вестка ў тваім доме!
З розных нагодаў, падчас звычайнай гутаркі ці нават у тэкстах папулярных песень даволі часта можна пачуць фразы накшталт “жыццё толькі адно”, “адзін раз жывём”, “колькі таго жыцця”. Звычайна яны заклікаюць жыць тут і цяпер, не марнаваць магчымасцяў, браць ад жыцця як мага больш карысці ды прыемнасцяў. Тыя, хто так гавораць, маюць на ўвазе зямное, часовае існаванне, якому калісьці незваротна прыйдзе канец. Аднак мы, хрысціяне, верым, што душа чалавека несмяротная, а жыццё ў смяротным целе з’яўляецца падрыхтоўкай да вечнага жыцця, а нават больш за тое: што часовасць і вечнасць – гэта два этапы аднаго жыцця, якое ніколі не праміне.
Старажытнарымскаму паэту Гарацыю (І ст. да н.э.) належыць славуты выраз: “Non omnis moriar” (“Я паміраю не ўвесь”). Яго неаднойчы згадваў і cвяты Папа Ян Павел ІІ, разважаючы пра несмяротнасць чалавечай душы і вечнае жыццё. У аўтабіяграфіі ён напісаў такія словы: «Чалавечае жыццё – гэта пераход. Гэтае жыццё не зачынена цалкам паміж датай нараджэння і датай смерці. Яно адкрыта на канчатковае здзяйсненне ў Богу. Кожны з нас балюча адчувае замкнёнасць жыцця, мяжу смерці. Кожны з нас нейкім чынам усведамляе, што чалавек не змяшчаецца без рэшты ў гэтых межах, што без рэшты ён не можа памерці».
Чым жа ёсць жыццё вечнае? “Я прыйшоў, каб вы мелі жыццё, і мелі ў дастатку” (Ян 10,10). Так прадстаўляе Пан Езус сваю збаўчую місію і пакліканне да вечнага жыцця, якое ён дае кожнаму чалавеку. Ён таксама паказвае нам, у чым заключаецца гэтае жыццё, звяртаючыся да Айца ў малітве: “А вечнае жыццё ў тым, каб пазналі Цябе, адзінага праўдзівага Бога і Таго, Каго Ты паслаў, Езуса Хрыста” (Ян 17,3). Такім чынам, вечнае жыццё – гэта пазнанне Бога і Ягонага Сына, пры чым не толькі на інтэлектуальным узроўні, бо пазнаць – значыць жыць у адзінстве, камуніі з Айцом, Сынам і Духам Святым. Ужо цяпер тут, на зямлі, чалавек праз веру ў Бога ўдзельнічае ў гэтай камуніі, якая дасягне сваёй паўнаты пасля пераходу ў вечнасць. Перад абліччам гэтай праўды могуць нарадзіцца пытанні пра сэнс часовага жыцця. Калі я пакліканы да жыцця ў камуніі з Богам, то якое ж значэнне мае жыццё зямное? Ці гэта проста чаканне таго, што наступіць пасля смерці? Ці гэта час, каб запрацаваць на вечнасць? А можа, яно ўвогуле не мае значэння і трэба ім пагарджаць?
Перадусім трэба памятаць, што ёсць толькі адно жыццё, хоць і складаецца яно з пэўных этапаў. Жыццё, якое мы атрымалі аднойчы, ніколі не заканчваецца і знаходзіць здзяйсненне ў Богу. Часовае жыццё – гэта пачатковы этап і інтэгральная частка поўнага і непадзельнага чалавечага існавання. Менавіта перспектыва вечнага жыцця надае сэнс жыццю зямному.
На жаль, нават хрысціяне часта моцна раздзяляюць гэтыя этапы. Калі мы ставімся да вечнага жыцця як да чагосьці, што толькі мае наступіць, а не як да чагосьці, што ўжо трывае, лёгка трапіць у дзве крайнасці. Адна з іх праяўляецца ў тым, што чалавек жыве толькі сённяшнім днём, увогуле не думае пра вечнае жыццё, бо ў ягоным разуменні – гэта рэчаіснасць, якая невядома калі наступіць, а можа, і ўвогуле не надыдзе. У сучасным свеце, дзе пануюць матэрыялізм і культура спажывання, такі падыход асабліва актуальны. Чалавек, уцягнуты ў праблемы часовага жыцця, губляе з вачэй другі этап – жыццё пасля смерці.
Іншая крайнасць заключана ў тым, што чалавек, які верыць у Бога і несмяротнасць душы, можа канцэнтравацца выключна на будучым жыцці і адмаўляцца ад удзелу ў часовых справах гэтага свету. Ён быццам бы намагаецца “перачакаць” гэтую зямную пілігрымку, каб не паддацца дрэнным уплывам і спакусам і напэўна збавіць сваю душу.
Абедзве вышэйзгаданыя паставы з’яўляюцца няслушнымі, а нават спрэчнымі з Божым Аб’яўленнем. І хоць Святое Пісанне перасцерагае нас: “Не любіце свету, ні таго, што ў свеце. Калі хто любіць свет, у тым няма любові Айца” (1 Ян 2,15), то адначасова яно паказвае нам свет як месца аб’яўлення Божай любові, а зямны час – як час збаўлення (2 Кар 6,1).
Хрысціянін – гэта той, хто імкнецца да вечнасці, але робіць гэта жывучы на зямлі, узрастаючы ў любові да Бога і бліжняга. Вучань Хрыста не адмаўляецца зусім ад гэтага свету, аднак не дазваляе часовым рэчам цалкам паглынуць яго, бо яны маюць значэнне настолькі, наколькі служаць чалавеку і яго канчатковаму пакліканню – адзінству з Богам. Менавіта перспектыва вечнага жыцця надае сэнс зямным справам і рэчам. Важную ролю ў нашым часовым жыцці адыгрывае хрысціянская надзея – пастава, якая дазваляе нам чакаць канчатковага здзяйснення і не дае замкнуцца выключна ў зямных клопатах. У той жа час надзея не мае нічога супольнага з пасіўным чаканнем, а наадварот, пабуджае да актыўнасці, да таго, каб рабіць добрыя справы, выпраўляць памылкі, старанна выконваць абавязкі. У хвіліны ж роспачы і смутку, у момант расстання з блізкімі людзьмі надзея прыгадвае нам, што чалавек не памірае без рэшты: штосьці ў ім нязломна трывае.
Жыццё ў чалавека сапраўды толькі адно і адзінае. Адно, бо часовае і вечнае – гэта два этапы аднаго жыцця. Адзінае, бо іншага ў нас ніколі не будзе. Таму варта жыць добра, бо жыццё не скончыцца разам з зямным існаваннем, бо яно мае сэнс нашмат глыбейшы, чым хвілінны поспех ці прыемнасць. Бо, як навучаў усё той жа Ян Павел ІІ, нельга любіць, жыць і паміраць на спробу.
c. Дар’я Галубкова OV
для друку
