Каталіцкі Веснік Добрая Вестка ў тваім доме!
Евангелле Ян 8, 21–30
У той час:
Езус сказаў фарысеям: Я адыходжу, а вы будзеце шукаць Мяне і памрэце ў граху вашым. Куды Я іду, туды вы не можаце пайсці.
Тады юдэі сказалі: Няўжо Ён заб’е самога сябе, што кажа «куды Я іду, туды вы не можаце пайсці»?
І сказаў ім: Вы з тых, хто ўнізе, а Я з тых, хто ў вышыні. Вы з гэтага свету, Я не з гэтага свету. Таму Я і сказаў вам, што памрэце ў грахах вашых. Бо, калі не паверыце, што Я ЁСЦЬ, памрэце ў грахах вашых.
Тады сказалі Яму: Хто Ты?
Езус адказаў ім: Той, пра каго Я казаў вам ад пачатку. Шмат чаго маю казаць пра вас і судзіць. Але той, хто паслаў Мяне, праўдзівы, і што Я чуў ад Яго, тое і кажу свету. А яны не разумелі, што Ён казаў ім пра Айца.
Тады сказаў ім Езус: Калі ўзнімеце Сына Чалавечага, тады даведаецеся, што гэта Я і што нічога не раблю ад сябе, але як навучыў Мяне Айцец, так і кажу. І той, хто паслаў Мяне, ёсць са Мною. Ён не пакінуў Мяне аднаго, бо Я заўсёды раблю тое, што Яму падабаецца.
Калі Ён казаў гэта, шмат хто паверыў у Яго.
У сённяшнім Евангеллі мы сустракаем глыбокі і павучальны дыялог Езуса з фарысеямі, які раскрывае сутнасць Яго місіі і стаўленне да граху, веры і выратавання. Гэты ўрывак з Евангелля паводле Яна паказвае, як Езус адкрывае сябе як Збаўцу, які прыйшоў не для таго, каб асуджаць, але каб выратаваць свет. Ён таксама папярэджвае пра небяспеку адмовы ад веры і пра тое, што без Яго немагчыма дасягнуць вечнага жыцця.
Езус пачынае Сваю прамову словамі: «Я адыходжу, а вы будзеце шукаць Мяне і памрэце ў граху вашым. Куды Я іду, туды вы не можаце пайсці» (Ян 8, 21). Гэтыя словы здаюцца загадкавымі, але яны маюць глыбокі сэнс. Езус гаворыць пра свой блізкі адыход да Айца, які адбудзецца праз Яго смерць і ўваскрэсенне. Ён папярэджвае, што тыя, хто не прыме Яго, застануцца ў сваіх грахах і не змогуць далучыцца да Яго ў вечнасці. Гэта не проста пагроза, але заклік да навяртання, бо Езус жадае, каб усе людзі былі збаўленыя. Свет аддзелены ад Бога і ўсё ж паміж Ім і светам няма прорвы, якую нельга было б пераадолець. Бог стварыў свет; Бог любіць свет і Ён паслаў у яго Свайго Сына. Нягледзячы на ўсё гэта, свет сляпы і варожы да Бога.
Фарысеі не разумеюць гэтых слоў і задаюць саркастычнае пытанне: «Няўжо Ён заб’е самога сябе, што кажа: “Куды Я іду, туды вы не можаце пайсці”?» (Ян 8, 22). Яны думаюць, што Езус мае на ўвазе самагубства, якое ў габрэйскай традыцыі лічылася цяжкім грахам. Але Езус не адказвае ім прама, а замест гэтага паказвае на супрацьлегласць паміж сабою і імі: «Вы з тых, хто ўнізе, а Я з тых, хто ў вышыні. Вы з гэтага свету, Я не з гэтага свету» (Ян 8, 23). Гэта значыць, што фарысеі жывуць у сферы граху і матэрыяльнасці, а Езус належыць да нябеснай рэальнасці, дзе пануе Божая праўда і любоў.
Езус падкрэслівае, што без веры ў Яго немагчыма выратаванне: «Таму Я і сказаў вам, што памрэце ў грахах вашых. Бо калі не паверыце, што Я ёсць, памрэце ў грахах вашых» (Ян 8, 24). Тут Езус выкарыстоўвае важнае вызначэнне «Я ёсць» (грэц. «ἐγώ εἰμι»), якое ў Бібліі з’яўляецца імем Бога (пар. Зых 3, 14). Гэтым Ён недвухсэнсоўна заяўляе пра сваю Боскасць і адзінства з Айцом. Гэтае сцвярджэнне Езуса паказвае, што Ён — не проста чалавек, нават не проста вялікі Прарок ці Настаўнік, але сам Бог, які прыйшоў на зямлю, каб выратаваць чалавецтва ад граху і смерці. Вера ў Яго — гэта не проста прызнанне Яго гістарычнага існавання ці нават прызнанне Яго вучэння. Гэта, перш за ўсё, прыняцце Яго як Збаўцу і Пана свайго жыцця. Вера ў Езуса Хрыста патрабуе ад чалавека поўнага даверу і адданасці, бо толькі праз Яго можна дасягнуць выратавання і вечнага жыцця.
Такім чынам, Езус не толькі паказвае на неабходнасць веры, але і раскрывае Сваю сапраўдную прыроду. Ён — Бог, які стаў чалавекам, каб перамагчы грэх і смерць і вярнуць чалавецтву магчымасць жыць у згодзе з Богам. Вера ў Яго — гэта шлях да выратавання, які адкрывае дзверы да вечнага з’яднання з Богам.
Слова «грэх» у грэцкай мове (грэц. ἁμαρτία) мела значэнне «промах» ці «памылка», асабліва ў кантэксце стральбы з лука, калі страла не трапляе ў мэту. Гэтае значэнне перанесена і на маральны кантэкст, дзе грэх разумеецца як «промах» у жыцці, калі чалавек не дасягае таго, што ён павінен быў дасягнуць — гармоніі з Богам і выканання Яго волі. У хрысціянскай тэалогіі грэх разглядаецца як адхіленне ад Божай волі, што вядзе да духоўнай смерці і аддзялення ад Бога. Чалавек, які адмаўляецца прыняць Езуса Хрыста як Збаўцу і Пана, накшталт стралка, які не трапляе ў мэту, «прамахваецца» ў жыцці, не дасягаючы яго найвышэйшага сэнсу — з’яднання з Богам. Такі чалавек не можа ўвайсці ў вечнае жыццё з Богам, бо яго жыццё было накіравана не на той шлях. Як стралок павінен быць уважлівым і дакладным, каб трапіць у цэль, так і чалавек павінен свядома імкнуцца да Бога, каб дасягнуць духоўнага поспеху і вечнага жыцця.
Сутнасць граху заключаецца ў тым, што ён раздзяляе чалавека з Богам. Калі Адам, як сказана ў кнізе Быцця, здзейсніў першы грэх, ён адразу захацеў схавацца ад Бога (пар. Быц. 3, 8-10). Чалавек, які памірае ў грахах, памірае, знаходзячыся ў варожасці з Богам; чалавек, які прымае Езуса Хрыста, прабывае з Богам, і смерць толькі адкрывае шлях да бліжэйшага яднання з Усявышнім. Адмаўляючыся ад Хрыста, чалавек учыняе разрыў з Богам, прымаючы ж Яго, чалавек становіцца сябрам Бога, і ў гэтым сяброўстве назаўжды знікае страх смерці.
Фарысеі задаюць пытанне: «Хто Ты?» (Ян 8, 25). Яны не могуць зразумець, хто такі Езус, бо іх сэрцы зачыняюцца перад праўдай. Езус адказвае: «Той, пра каго Я казаў вам ад пачатку» (Ян 8, 25). Ён нагадвае, што Яго місія — перадаць свету праўду, якую Ён чуў ад Айца. Але фарысеі не разумеюць гэтага, бо іх сэрцы і розум закрытыя на Божую праўду. Як казаў прарок Ісая: «Сэрца гэтага народа ацвярдзела, і вушамі сваімі цяжка чуюць, і вочы свае заплюшчылі» (Іс 6, 10).
Езус таксама прадказвае свой крыж, які стане ключавым момантам у гісторыі збаўлення: «Калі ўзнімеце Сына Чалавечага, тады даведаецеся, што гэта Я і што нічога не раблю ад сябе, але як навучыў Мяне Айцец, так і кажу» (Ян 8, 28). Крыж — гэта не толькі знак пакуты, але і перамогі над грахам і смерцю. Праз крыж Езус адкрывае сваю сапраўдную сутнасць як Збаўцы, які прыйшоў, каб вызваліць чалавецтва ад рабства граху.
Нягледзячы на тое, што фарысеі плануюць забіць Езуса, Ён застаецца спакойным і ўпэўнены ў падтрымцы Айца: «І той, хто паслаў Мяне, ёсць са Мною. Ён не пакінуў Мяне аднаго, бо Я заўсёды раблю тое, што Яму падабаецца» (Ян 8, 29). Гэтыя словы нагадваюць нам, што Езус ніколі не быў адзінокі, бо Айцец заўсёды быў з Ім. Гэта таксама заклік да нас — давяраць Богу нават у самых цяжкіх абставінах, бо Ён ніколі не пакідае сваіх дзяцей.
У заключэнне, сённяшняе Евангелле заклікае нас даверыцца Езусу нашаму Збаўцы і Пану нашага жыцця. Яно нагадвае нам, што без веры ў Яго немагчыма дасягнуць вечнага жыцця. Няхай гэты тэкст натхняе нас адкрыць свае сэрцы для Божай праўды і прыняць Езуса як адзінага, хто можа выратаваць нас ад граху і смерці. Няхай мы, як і тыя, хто паверыў у Яго, знойдзем у Ім сілу і надзею для нашага жыцця.
Разважанне падрыхтаваў кс. кан. д–р Сяргей Сурыновіч
для друку
