Як ёсць прыкметы цялеснай смерці, так і ёсць сімптомы духоўнай смерці.
«Ён жывы ці мёртвы?»
Гэта важнае пытанне, ці не так? Як вызначыць, жывы хтосьці ці мёртвы? Ёсць вядомыя прыкметы: мы можам праверыць, ці дыхае хтосьці, памераць пульс або паслухаць сэрцабіцце. Тут гаворка ідзе пра фізічнае жыццё або смерць. А як наконт духоўнага жыцця ці смерці? Дакладней, як вы даведаецеся, ці былі вы духоўна мёртвыя?
Вось чатыры прыкметы, якія могуць сведчыць аб духоўнай смерці. Звычайна яны ўзнікаюць адразу, радзей паасобку.
Першы знак
Мы не прыкладаем намаганняў. Што гэта значыць? Мы паддаемся апатычнай адстаўцы і дазваляем рэчам заставацца такімі, якія ёсць, не імкнучыся да лепшай будучыні. Мы кажам: «Мае недахопы пастаянныя, я проста такі. Цноты ці каштоўнасці не для мяне, я такі, які ёсць, і ўсё».
Адсутнасць высілкаў мае блізкасць да смяротнага граху ляноты, ці не так?
Другі знак
Мы не спачуваем іншым. Што гэта значыць? Што мы маем зацвярдзелае, халоднае, як лёд, сэрца перад грахом і пакутамі. Калі мы грашым, мы не жадаем Божых правоў і Божай годнасці, мы не адчуваем смутку па страце ўласнай душы. У прысутнасці пакуты мы не спачуваем тым, хто церпіць, і тым больш не падтрымліваем іх ні розумам, ні сэрцам.
Давайце разгледзім кранальнае назіранне святога Аўгустына: «Надзея мае дзвюх прыгожых дачок: іх завуць гнеў і адвага. Гнеў, што ўсё так, як ёсць. Адвага, каб зрабіць іх такімі, якімі яны павінны быць». Можна сказаць, што адсутнасць спачування азначае адсутнасць надзеі.
Трэці знак
Мы не вучымся. Што гэта значыць? Адмова прыняць навучанне аб Божай святасці і нашым граху. Калі мы закаханыя, мы часта просім каханага: «Скажы яшчэ!» Хто разумны не скажа: «Гавары зноў!», калі Езус абвяшчае: «Я ёсць дарога, праўда і жыццё» (Ян 14, 6)?
Калі мы не вучымся, мы дэманструем недахоп пакоры, а значыць, нежаданне слухаць праўду пра Бога і пра сябе.
Чацвёрты знак
Мы не паказваем раскаяння. Амаль кожны пробашч парафіі пацвердзіць тое, што мы бачылі, напэўна, усе: колькасць людзей, якія чакаюць прыняцця святой Камуніі, значна, значна большая, чым колькасць людзей, якія прыступаюць да сакраманту паяднання. Што з гэтага можа вынесці?
Вядома, не тое, што грэх у нашым жыцці быў пераможаны! Недахоп пакаяння адносіцца да таго, хто грашыць, не задумваючыся, без жалю і не саромеючыся. Культура, якая шануе пачуццё ўласнай годнасці больш, чым пакаянне, напэўна не дасць шмат вялікіх святых. Падобным чынам культура без згрызот сумлення не дасць добрых пладоў і не будзе мець будучыні.
“Але ж не я, Пане?”
Напісаўшы вышэйзгаданыя словы, у мяне ўзнікае спакуса паразважаць, як гэтыя чатыры прыкметы духоўнай смерці можна прымяніць да кагосьці іншага. У кожнага з нас можа ўзнікнуць спакуса скласці спіс сімптомаў духоўнай смерці, якія прымяняюцца да любых сяброў, якія прыходзяць на розум.
Давайце супрацьстаяць гэтай спакусе! Замест гэтага давайце яшчэ раз паглядзім на прыведзены вышэй спіс і паўторым пакутлівае пытанне апосталаў на Апошняй Вячэры: «Але ж не я, Пане?» (Мц 26, 22).
Калі гэтае пытанне вас хвалюе, то самы час выпрабаваць сваё сумленне, спланаваць грунтоўную рэформу свайго жыцця, а потым як мага хутчэй прыступіць да споведзі (памятайце: калі вы не былі беззаганна зачаты, значыць, вы грэшнік і прынамсі адна з гэтых рэч адносіцца да вас і мяне таксама, у той ці іншы час!).
Просім у Пана!
Папросім Госпада ў малітве адкрыць нам, дзе пустазелле пусціла карані ў садзе нашай душы. Папросім Божай дапамогі ў іх выкараненні і замене цнотамі. Падзяліцеся нашымі планамі, заснаванымі на малітве, каб змяніць наша жыццё, з даверанай асобай (духоўным кіраўніком, мужам або іншым духоўна сталым чалавекам). Давайце падзелімся з іншымі канкрэтнымі мэтамі, каб потым яны з любові прыцягнулі нас да адказнасці за працэс трансфармацыі, які нам усім трэба распачаць.
Давайце падумаем: калі мы адмаўляемся прызнаць, што духоўная смерць ужо закранула нас, калі мы ўпарта адмаўляемся прызнаць, што мы павінны паспавядацца, пакаяцца і паправіцца, тады мы адварочваемся ад ласкаў Вялікага посту і бласлаўленняў Вялікадня. Мы былі б падобныя да Лазара, які адмаўляецца выйсці з магілы, таму што для яго гэта занадта шмат намаганняў. Барані нас Божа ад такога скандалу!
Айцец Роберт МакТэйг SJ, pl.aleteia.org
Пераклад Марыны Сінкевіч
