Разважанне на ўрачыстасць Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі, 15 жніўня

Евангелле Лк 1, 39-56

Сабраўшыся, Марыя ў тыя дні паспяшыла ў горную краіну, у горад Юды. І ўвайшла ў дом Захарыі, і прывітала Альжбету.

Калі Альжбета пачула прывітанне Марыі, узварухнулася дзіцятка ва ўлонні яе, і напоўнілася Альжбета Духам Святым. І ўсклікнула моцным голасам, і сказала: Благаславёная Ты між жанчынамі і благаславёны плод улоння Твайго! Адкуль мне гэта, што Маці Пана майго прыйшла да мяне? Бо калі голас прывітання Твайго загучаў у вушах маіх, узварухнулася ад радасці дзіцятка ва ўлонні маім. І шчаслівая тая, якая паверыла, што споўніцца сказанае Ёй Панам.

У тыя дні сказала Марыя: Велічае душа мая Пана, і ўзрадаваўся дух мой у Богу, маім Збаўцы. Бо ўзглянуў Бог на пакору сваёй слугі, і цяпер благаслаўляць мяне будуць усе пакаленні. Бо вялікае ўчыніў мне Усемагутны, а імя Яго святое. І міласэрнасць Яго з пакалення ў пакаленне над тымі, хто Яго баіцца. Паказаў моц сваёй правіцы, рассеяў тых, хто пыхлівы сэрцам. Скінуў магутных з трону і ўзвысіў пакорных. Дабром галодных насыціў, а багатых ні з чым адправіў. Прыняў свайго слугу Ізраэля, памятаючы пра сваю міласэрнасць, як абяцаў бацькам нашым, Абрагаму і яго патомству навекі.

І прабыла Марыя ў Альжбеты каля трох месяцаў, і вярнулася ў дом свой.

Кожны з нас, напэўна, хоць раз у жыцці адчуваў той асаблівы парыў радасці, калі сэрца напаўняецца ўдзячнасцю, а душа імкнецца да хвалы. Гэта той стан, калі ўся сутнасць чалавека прагне выказаць захапленне і благаслаўленне. У пошуках шчасця мы, людзі, часта шукаем яго ў зямных дабротах, у сацыяльным статусе або ў чалавечым прызнанні… Аднак сапраўдная радасць, тая, што сыходзіць ад Бога, мае зусім іншую прыроду. Яна нараджаецца з пакоры і глыбокай веры, з поўнага даверу Пану.

Сёння, ва ўрачыстасць Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі, мы разважаем над Евангеллем паводле Лукі (Лк 1, 39-56), якое апісвае сустрэчу Марыі і Альжбеты – дзвюх жанчын, якія, кожная па-свойму, сталі непасрэднымі ўдзельніцамі Божага плана. Пасля звеставання ад Габрыэля аб зачацці Езуса, Марыя «паспяшыла ў горную краіну, у горад Юды» (Лк 1, 39), каб наведаць сваю сваячку Альжбету. Гэтае паспешлівае падарожжа сімвалізуе яе гатоўнасць служыць, яе бязмежную любоў і клопат. Як некалі Давід у радасці танцаваў перад Каўчэгам Запавету (пар. 2 Сам 6, 14), які пераносілі ў Ерузалем, так і Ян Хрысціцель ужо ва ўлонні маці ўзрадаваўся прыбыццю Марыі (пар. Лк, 1, 41), новага Каўчэга Запавету, якая носіць у сабе самога Бога. Марыя, напоўненая ласкай, не чакала, каб ёй служылі, нягледзячы на тую велізарную місію, якую яна атрымала ад Пана. Яна ідзе, каб падзяліцца гэтай ласкай з іншымі, пачынаючы са сваёй сваячкі.

У момант гэтай асаблівай сустрэчы адбываецца незвычайная падзея, якая прадвяшчае надыход Божага Валадарства. «Калі Альжбета пачула прывітанне Марыі, узварухнулася дзіцятка ва ўлонні яе, і напоўнілася Альжбета Духам Святым» (Лк 1, 41). Напаўненне Альжбеты Духам Святым дазваляе ёй зразумець веліч моманту і прамовіць прарочыя словы: «Благаславёная Ты між жанчынамі і благаславёны плод улоння Твайго! Адкуль мне гэта, што Маці Пана майго прыйшла да мяне? Бо калі голас прывітання Твайго загучаў у вушах маіх, узварухнулася ад радасці дзіцятка ва ўлонні маім» (Лк 1, 42-44). Альжбета, асвечаная Духам Святым, прызнае ў Марыі Маці Пана, прызнаючы ўцелаўленне Божага Сына. Гэта прызнанне не з’яўляецца плёнам чалавечага розуму, а выключна Божым адкрыццём, дадзеным праз Духа Святога.

Кульмінацыяй сённяшняга евангельскага ўрыўка становіцца велічны гімн Марыі – Magnificat, які адкрывае глыбіню яе духоўнага жыцця і ўнутранай сувязі з Богам. Гэта не проста словы хвалы, але малітва, якая нараджаецца з глыбокага слухання Слова і поўнага даверу Божаму Провіду. Марыя не толькі выказвае падзяку, але ўсім сваім існаваннем узвялічвае Бога, прызнаючы Яго як адзіную крыніцу дабра, міласэрнасці і збаўлення. Яе душа велічае Пана, а дух узрадаваўся – гэтыя дзеясловы, ужытыя ў розных часах, паказваюць як пастаянства хвалы, так і глыбіню перажытага моманту, дзе вечнасць сустракаецца з гісторыяй. Гімн Марыі адлюстроўвае традыцыю псальмаў, дзе вернікі ўсхваляюць імя Пана, сведчаць пра Ягоную веліч і справядлівасць. У гэтым гімне гучыць эсхаталагічны заклік: Бог узвышае пакорных, скідае магутных, насычае галодных і адпускае багатых з пустымі рукамі. Гэта не сацыяльны лозунг, а духоўная рэальнасць, якая абвяшчае перамену парадку, у якім Божая справядлівасць перамагае чалавечую пыху. Марыя, як сапраўдная дачка Ізраэля, глыбока ўсведамляе, што яе асабісты досвед Божай ласкі – гэта працяг абяцання, дадзенага Абрагаму і яго патомству. Яе словы – гэта не толькі малітва, але і тэалагічнае сведчанне, якое паказвае, што Бог дзейнічае ў гісторыі праз пакорных і адкрытых на Яго волю. Magnificat – гэта таксама акт евангелізацыі, бо праз яго Марыя абвяшчае Добрую Вестку. У гэтым гімне душа і розум, воля і пачуцці зліваюцца ў адзіны акт хвалы, дзе чалавек цалкам адкрываецца на Божую прысутнасць. Малітва Марыі – гэта адказ на Божую ініцыятыву, знак таго, што сапраўдная веліч чалавека заключаецца ў пакоры перад Богам. Яе словы становяцца ўзорам для кожнага, хто жадае жыць у святле Божай праўды, бо Magnificat – гэта не толькі песня мінулага, але жывое сведчанне, якое працягвае гучаць у сэрцах тых, хто шукае Бога.

Марыя пачынае свой гімн словамі: «Велічае душа мая Пана, і ўзрадаваўся дух мой у Богу, маім Збаўцы» (Лк 1, 46-47). Дзеясловы – «велічае» (грэц. μεγαλύνει) і «ўзрадаваўся» (грэц. ἠγαλλίασε) – не проста апісваюць эмоцыі, але выражаюць экзістэнцыяльны стан душы, якая ўсведамляе Божую веліч і ласку. «Велічае» азначае не тое, што чалавек здольны зрабіць Бога большым, але тое, што душа прызнае Яго веліч, узносіць Яго ў сваім сэрцы, робіць Яго цэнтрам свайго існавання. Гэта акт духоўнага ўзвышэння, дзе чалавек аддае хвалу не з абавязку, а з глыбіні перажытага. «Узрадаваўся» – гэта не мімалётная радасць, а духоўная эўфарыя, якая нараджаецца з усведамлення, што Бог дзейнічае ў жыцці чалавека. Гэта радасць, якая пераўзыходзіць абставіны, бо яна заснавана на сапраўднай сустрэчы са Збаўцам. У семіцкай паэтычнай традыцыі, якую выкарыстоўвае Марыя, гэтыя дзеясловы ўтвараюць паралелізм: душа велічае, дух радуецца – гэта гармонія цела і духу, дзе ўсё чалавечае існаванне адкрыта на Бога. Багаслоўская традыцыя бачыць у Magnificat адлюстраванне Божай справядлівасці: Бог узвышае пакорных, насычае галодных, скідае магутных. У гэтым кантэксце «велічае» становіцца актам вызнання Божай улады, а «ўзрадаваўся» – адказам на Божую міласэрнасць. Марыя не проста славіць Бога, яна прызнае Яго як свайго асабістага Збаўцу, што паказвае яе тэалагічную глыбіню і духоўную сталасць. У літургічнай традыцыі Magnificat спяваецца падчас Нешпараў, што падкрэслівае яго эсхаталагічны характар – гэта песня надзеі, якая гучыць у змярканні дня, калі святло Божай ласкі перамагае цемру. У музычнай традыцыі, пачынаючы ад грыгарыянскага харалу да Баха і Монтэвердзі, кампазітары імкнуліся перадаць духоўную веліч і радасць, што заключаны ў гэтых словах, праз гармонію, рытм і дынаміку.

Далей Марыя тлумачыць прычыну сваёй радасці: «Бо ўзглянуў Бог на пакору сваёй слугі, і цяпер благаслаўляць мяне будуць усе пакаленні. Бо вялікае ўчыніў мне Усемагутны, а імя Яго святое» (Лк 1, 48-49). Гэтыя словы раскрываюць не толькі асабісты досвед Марыі, але і глыбокую тэалагічную праўду пра Божае дзеянне ў гісторыі збаўлення. «Пакора» (грэц. ταπείνωσιν) тут мае падвойнае значэнне: яна ахоплівае як духоўную сціпласць, так і сацыяльную прастату. Марыя, хоць і паходзіць з роду Давіда, жыве ў беднасці, у аддаленым горадзе, і яе становішча як нявесты цесляра сведчыць пра яе нізкі статус у грамадстве. Але менавіта такая пакора становіцца прасторай Божай ласкі. Бог узглядае на яе не таму, што яна мае заслугі, а таму, што Яго погляд заўсёды скіраваны на пакорных, на тых, хто не шукае славы, але адкрыты на Яго волю. Пакора не з’яўляецца слабасцю, а духоўнай моцай, якая дазваляе чалавеку прыняць Божы план і волю без супраціву. Як Майсей, які называў сябе слугой Пана, так і Марыя ўсведамляе, што яе годнасць не ў яе паходжанні, а ў тым, што яна служыць Божай справе. Яе словы – гэта не самаўзвышэнне, а прызнанне Божай велічы: «вялікае ўчыніў мне Усемагутны». Марыя не ставіць сябе ў цэнтр, а паказвае, што ўсё, што здарылася, – гэта плён Божай магутнасці і святасці. Праз гэтае прызнанне яна становіцца прароцкай постаццю: «благаслаўляць мяне будуць усе пакаленні». Гэта не самахвала, а сведчанне таго, як Бог дзейнічае праз пакорных, узвышаючы іх дзеля сваёй славы. Гэтае прароцтва спраўджваецца ў Касцёле праз стагоддзі – у малітвах, у літургіі, у мастацтве, у набажэнствах, дзе Марыя шануецца як Маці Збаўцы. Яе пакора становіцца ўзорам для ўсіх, хто жадае служыць Богу: не праз уладу, а праз адкрытасць, не праз гонар, а праз давер.

Гімн Марыі перагукваецца са спевам Ганны (1 Сам 2, 1-10), маці Самуэля, якая таксама ўсхваляе Бога за Ягоную здольнасць узвышаць прыніжаных. Абедзве жанчыны – Ганна і Марыя – сведчаць пра тое, што Божая справядлівасць пераўзыходзіць чалавечыя абмежаванні: Бог не глядзіць на статус, але на сэрца. Імя Божае – святое, бо Яго дзеянне заўсёды прасякнута міласэрнасцю, праўдай і вернасцю. Марыя ўсведамляе, што яе гісторыя – гэта частка вялікай гісторыі збаўлення, дзе Бог дзейнічае праз нязначных, каб паказаць сваю веліч. І таму яе радасць – гэта не асабісты трыумф, а святкаванне Божай вернасці, якая працягваецца праз усе пакаленні.

Magnificat раскрывае свой прарочы і сацыяльны характар: «І міласэрнасць Яго з пакалення ў пакаленне над тымі, хто Яго баіцца. Паказаў моц сваёй правіцы, рассеяў тых, хто пыхлівы сэрцам. Скінуў магутных з трону і ўзвысіў пакорных. Дабром галодных насыціў, а багатых ні з чым адправіў» (Лк 1, 50-53). Гэтыя словы не толькі працягваюць асабістую хвалу Марыі, але становяцца прароцкім абвяшчэннем Божай справядлівасці, якая дзейнічае ў гісторыі і пераўтварае сацыяльны парадак. Марыя абвяшчае Божую міласэрнасць (грэц. ἔλεος), якая не абмяжоўваецца адным момантам, а распаўсюджваецца «з пакалення ў пакаленне». Гэта міласэрнасць скіравана на тых, хто «баіцца Яго» – не ў сэнсе страху перад пакараннем, а як глыбокая пашана, давер і вернасць, уласцівыя праведнікам. Такі страх – гэта духоўная адкрытасць на Божую волю, якая дазваляе чалавеку жыць у гармоніі з Яго планам. Божая моц праяўляецца праз «правіцу» – сімвал Яго дзеяння, дзе Бог вызваляе свой народ з няволі (пар. Вых 15, 6). Ён «рассейвае пыхлівых сэрцам» – гэта не толькі асуджэнне ганарлівасці, але і духоўнае ачышчэнне, якое разбурае самадастатковасць і адкрывае шлях пакоры. Пыха тут разумеецца як закрытасць на Бога, як упэўненасць ва ўласнай велічы, якая не пакідае месца для ласкі.

Скінутыя магутныя (грэц. δυνάστας) – гэта не проста палітычныя лідары, цары і вяльможы, але ўсе, хто трымаецца ўлады без любові і справядлівасці. Бог не проста мяняе месцы паміж багатымі і беднымі, але стварае новы парадак, дзе пакорныя ўзвышаюцца, а галодныя насычаюцца. Гэта не сацыяльная рэвалюцыя ў чалавечым сэнсе, а духоўнае выраўноўванне, дзе кожны атрымлівае па Божай меры: не за заслугі, а за адкрытасць сэрца.

Галодныя насычаюцца дабром – не толькі фізічным хлебам, але духоўным насычэннем, якое дае сэнс, надзею і годнасць. Багатых жа «ні з чым адправіў» – не таму, што багацце само па сабе зло, а таму, што пакладанне на яго ўсёй сваёй надзеі закрывае шлях да Божай ласкі. Гэтае супрацьпастаўленне галодных і багатых паказвае, што сапраўдная патрэба – гэта не матэрыяльны недахоп, а духоўная адкрытасць на Бога. Magnificat у гэтым фрагменце становіцца гімнам вызвалення, дзе Бог дзейнічае не праз сілу чалавека, а праз сваю міласэрнасць і справядлівасць. Гэта песня надзеі для ўсіх, хто пакутуе, хто шукае праўду, хто жыве ў пакоры. Марыя не проста апісвае Божыя дзеянні – яна абвяшчае Божую логіку, якая пераварочвае чалавечыя структуры і адкрывае шлях да сапраўднага збаўлення.

Марыя апісвае «рэвалюцыю» Божага Валадарства, дзе Божая справядлівасць пераварочвае зямныя парадкі. Бог «паказаў моц сваёй правіцы» (грэц. βραχίονι αὐτοῦ) – гэта велічны вобраз, які ў Старым Запавеце азначае выратавальнае і пераможнае дзеянне Бога, асабліва падчас выхаду з Егіпта (пар. Зых 6, 6) і ўсталявання Валадарства Ізраэля (пар. Пс 98, 1). Гэта не проста сімвал сілы, але знак вернасці і абароны, які Бог праяўляе да свайго народа. У Magnificat гэты вобраз становіцца знакам таго, што Бог дзейнічае не праз чалавечую магутнасць, а праз сваю справядлівасць. Ён «рассеяў пыхлівых» – тых, хто надзяляе сябе неабгрунтаванай веліччу, хто імкнецца да ўлады і панавання, не зважаючы на Божую волю (пар. Пс 33, 10). Пыха – гэта духоўная закрытасць, ізаляванасць, якая не пакідае месца для Стварыцеля. Бог не толькі асуджае такую паставу, але і разбурае яе, адкрываючы шлях пакоры. Ён «скінуў магутных з трону» – уладароў, якія выкарыстоўваюць сваю ўладу для прыгнёту і несправядлівасці, як гэта было з фараонам, Сэнахерыбам, Навухаданасорам. У Старым Запавеце Бог неаднаразова паказваў, што сапраўдная ўлада належыць Яму, а не тым, хто яе прысвойвае. Наадварот, Ён «узвысіў пакорных» – тых, хто прызнае сваю залежнасць ад Яго і імкнецца да выконваць Яго волю (пар. Мц 23, 12). Узвышэнне не з’яўляецца ўзнагародай за заслугі, а плёнам адкрытасці і паслухмянасці. Гэты прынцып Божай справядлівасці заўсёды прысутнічаў у прароцкіх пасланнях, якія асуджалі сацыяльную няроўнасць і прыгнёт (пар. Ам 8, 4-6; Іс 29, 19). Гімн Марыі ў гэтым фрагменце становіцца прароцкім голасам, які абвяшчае, што Бог не абыякавы да несправядлівасці, але дзейнічае дзеля аднаўлення Божага ладу і парадку.

«Дабром галодных насыціў» – гэта не толькі фізічнае насычэнне, але і духоўнае: галодныя – гэта тыя, хто прагне Божай праўды, справядлівасці і сэнсу (пар. Мц 5, 6). У Пс 107, 9 сказана: «Бо Ён насычае душу прагнучую і душу галодную напаўняе дабром». Гэтае насычэнне – не проста задавальненне патрэбаў, а ўдзел у Божай шчодрасці, якая пераўзыходзіць матэрыяльнае. А «багатых ні з чым адправіў» – тых, хто спадзяецца толькі на свае зямныя скарбы, хто абмінае патрэбы бліжніх і не адкрыты на Божую міласэрнасць. Іх багацце ўжо з’яўляецца іх узнагародай, што затым пацвердзіць Езус у Казанні на гары (пар. Мц 6, 19).

У заключнай частцы свайго спеву Марыя звязвае сваю асабістую гісторыю з гісторыяй усяго народу Ізраэля: «Прыняў свайго слугу Ізраэля, памятаючы пра сваю міласэрнасць, як абяцаў бацькам нашым, Абрагаму і яго патомству навекі» (Лк 1, 54-55). Яна ўсведамляе, што зачацце Езуса – гэта не проста цуд, а кульмінацыя доўгага Божага плана, які пачаўся з абяцанняў, дадзеных Абрагаму: «І праз цябе будуць благаслаўлёныя ўсе народы зямлі» (пар. Быц 12, 3; 22, 18). Гэтае абяцанне, паўторанае Ісааку і Якубу, стала асновай Божага запавету, які Марыя цяпер бачыць здзейсненым. Выраз «слуга Ізраэля» адсылае да глыбокай біблійнай традыцыі, дзе Ізраэль называецца слугой Пана, асабліва ў прароцтвах Ісаі (пар. Іс 41, 8-9), дзе Слуга Пана – гэта постаць, праз якую Бог здзяйсняе збаўленне, нягледзячы на пакуты і прыніжэнне. Марыя, як прадстаўніца Ізраэля, становіцца тым слугой, праз якога Бог увасабляе сваю міласэрнасць і вернасць. Яе Magnificat – гэта не толькі асабістая малітва, але і спеў гісторыі збаўлення, які абвяшчае, што Бог не забыўся пра свой народ, але дзейнічае ў адпаведнасці з абяцаным. Фраза «памятаючы пра сваю міласэрнасць» адлюстроўвае габрэйскае разуменне міласэрнасці (гбр. חֶסֶד) – вернай любові, зававетнай вернасці, нязмернай прыхільнасці, якая не залежыць ад заслуг, але ад Божай вернасці. Гэтая міласэрнасць – не мімалётны акт, а пастаянны рух Божага сэрца, які праходзіць праз пакаленні і здзяйсняецца ў Хрысце. Марыя бачыць сябе не як асобную фігуру, а як частку вялікай гісторыі, дзе Бог паслядоўна вядзе свой народ да збаўлення.

Magnificat у гэтым кантэксце становіцца мостам паміж Старым і Новым Запаветам. Ён не абвяшчае новы пачатак, адарваны ад мінулага, а выкананне ўсіх абяцанняў, дадзеных прарокам і патрыярхам. Уцелаўленне – гэта не выпадковы момант, а кульмінацыя Божай вернасці, якая праходзіць праз гісторыю Ізраэля і дасягае свайго вяршыннага праяўлення ў Езусе. Марыя, як Слуга, як Маці, як верная дачка Ізраэля, становіцца жывым сведчаннем таго, што Бог памятае, дзейнічае і збаўляе. Magnificat – гэта спеў надзеі, які гучыць у сэрцах усіх, хто чакае спаўнення Божых абяцанняў.

Унебаўзяцце Марыі – гэта не проста ўзнагарода за яе святасць, а лагічнае завяршэнне яе жыцця, цалкам адданага Божай волі. Magnificat абвяшчае Божую міласэрнасць, якая ўзвышае пакорных і насычае галодных, і менавіта гэтая міласэрнасць прывяла Марыю да нябеснай славы. Яе «так» Богу, выказанае ў Анёльскім прывітанні, працягваецца ў Magnificat як поўнае прыняцце Божага плана, што дазваляе ёй стаць Маці Збаўцы і ўдзельніцай у Яго місіі. Сённяшняя ўрачыстасць Унебаўзяцце паказвае, што Бог не забывае тых, хто Яму давярае. Як Марыя спявае: «Памятаючы пра сваю міласэрнасць, як абяцаў бацькам нашым, Абрагаму і яго патомству навекі», так і Касцёл бачыць у Яе ўзяцці на неба выкананне гэтых абяцанняў. Яе цела не паддалося тлену, бо яна была поўнасцю адкрыта на Божую ласку. Гэта становіцца знакам надзеі для ўсіх вернікаў: калі мы, як Марыя, жывём у пакоры і вернасці, мы таксама будзем узнятыя да Божай славы. Magnificat у кантэксце Унебаўзяцця – гэта не толькі спеў хвалы, але і прароцтва аб тым, што Бог дзейнічае ў гісторыі, узвышаючы тых, хто Яму служыць. Марыя становіцца знакам надзеі і суцяшэння для ўсіх, хто жыве ў цемры і чакае святла. Яе Унебаўзяцце – гэта сведчанне таго, што Божая міласэрнасць не заканчваецца на зямлі, але працягваецца ў вечнасці.

У святле ўрачыстасці Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі Magnificat становіцца не толькі гімнам хвалы, але і заклікам да перамены сэрца. Марыя, узятая з душой і целам на неба, паказвае нам, што жыццё, пражытае ў пакоры, вернасці і адкрытасці на Божую ласку, не знікае, але пераходзіць у славу. Яе шлях – гэта шлях кожнага хрысціяніна, які дазваляе Богу дзейнічаць у сабе, які слухае Слова і захоўвае яго, які не шукае велічы ў зямных дасягненнях, але ў служэнні і любові. Сёння мы запрошаныя не проста ўшанаваць Марыю, але наследаваць яе. Яе Magnificat – гэта малітва, якую мы можам зрабіць сваёй: велічаць Пана ўсім сэрцам, радавацца ў Яго збаўленні, давяраць Яму ў пакоры і адкрытасці. Унебаўзяцце вучыць нас, што Бог верны сваім абяцанням, што Ён не забывае тых, хто Яму служыць, і што канчатковая мэта нашага жыцця – не зямная слава, а ўдзел у нябеснай.

Няхай прыклад Марыі натхняе нас на глыбокую веру, на штодзённае «так» Божай волі, на жыццё, напоўненае хвалой і даверам. Няхай мы, як Марыя, будзем слугамі Пана, праз якіх Яго міласэрнасць і справядлівасць могуць праявіцца ў свеце. І калі наш дух узрадуецца ў Богу, нашым Збаўцы, няхай гэтая радасць стане сведчаннем для іншых, што Божае Валадарства ўжо сярод нас. Унебаўзяцце – гэта не толькі свята Марыі, але і абяцанне для нас, што той, хто ходзіць з Богам, будзе ўзняты да Яго славы. Няхай гэтая надзея вядзе нас, умацоўвае і ачышчае, каб мы маглі, як Марыя, спяваць свой уласны Magnificat – не толькі вуснамі, але і ўсім сваім жыццём.

Разважанне падрыхтаваў кс. канонік Сяргей Сурыновіч

 для друку