Каталіцкі Веснік Добрая Вестка ў тваім доме!
Евангелле Ян 17, 20-26
У той час: Езус узняў вочы свае да неба і маліўся такімі словамі: Ойча святы, не толькі за іх прашу Я, але і за тых, хто паверыць у Мяне паводле слова іхняга, каб усе былі адно, як Ты, Ойча, ува Мне, і Я ў Табе, каб і яны былі ў Нас, каб паверыў свет, што Ты паслаў Мяне. І славу, якую Ты даў Мне, Я даў ім, каб былі адно, як і Мы адно. Я ў іх, а Ты ўва Мне. Каб былі з’яднаныя ў адно, каб свет пазнаў, што Ты паслаў Мяне і палюбіў іх, як палюбіў Мяне.
Ойча, хачу, каб тыя, каго Ты даў Мне, былі са Мною там, дзе Я, каб бачылі славу Маю, якую Ты даў Мне, бо палюбіў Мяне перад заснаваннем свету.
Ойча справядлівы, свет Цябе не пазнаў, а Я пазнаў Цябе, і гэтыя пазналі, што Ты паслаў Мяне. Я абвясціў ім Тваё імя, і абвяшчаць буду, каб любоў, якою Ты палюбіў Мяне, у іх была, і Я ў іх.
Сёння Касцёл узносіць малітву разам са святым Язафатам Кунцэвічам — пастырам, які сваім жыццём і смерцю засведчыў найвышэйшае пакліканне хрысціяніна: будаваць адзінства з Хрыстом і ў Хрысце. У дзень яго памяці мы слухаем словы самога Збаўцы, запісаныя ў Евангеллі паводле Яна: «Ойча святы, прашу… каб усе былі адно» (Ян 17, 21). Гэта не проста просьба, але запавет, які выходзіць з сэрца Хрыста і ахоплівае ўсіх Яго вучняў ва ўсе часы.
Малітва Езуса адкрывае нам таямніцу сапраўднага адзінства — не знешняга кампрамісу, але глыбокага яднання ў Богу, адзінага ў Найсвяцейшай Тройцы. Менавіта такое адзінства становіцца знакам для свету, што Бог паслаў Сына дзеля збаўлення. Святы Язафат стаў жывым сведкам гэтай малітвы: яго служэнне і мучаніцтва былі заклікам да еднасці, якая вядзе да паўнаты веры і да сустрэчы з Панам.
Гэтае адзінства, якога прагне Хрыстус, мае сваю аснову ў вечнай сувязі Любові Айца, Сына і Духа Святога. У гэтым кантэксце слова «адно» (грэц. ἕν) азначае не проста маральную згоду, але жывую, арганічную сувязь, што нараджаецца з удзелу ў Божым жыцці. Адзінства вернікаў павінна адлюстроўваць адзінства Тройцы, каб свет мог паверыць. Святы Язафат усведамляў, што падзелы сярод хрысціянаў ствараюць перашкоды для евангелізацыі, бо скажаюць праўду аб Хрысце. Яго імкненне да уніі было не проста экуменічнай ініцыятывай, але вынікам глыбокага разумення, што Касцёл як Цела Хрыстова пакліканы быць бачным знакам Божага прымірэння.
Езус працягвае Сваю малітву, падкрэсліваючы, што Ён перадаў вучням тую славу, якую атрымаў ад Айца: «І славу, якую Ты даў Мне, Я даў ім, каб былі адно, як і Мы адно. Я ў іх, а Ты ўва Мне. Каб былі з’яднаныя ў адно, каб свет пазнаў, што Ты паслаў Мяне і палюбіў іх, як палюбіў Мяне» (Ян 17, 22-23). Гэтая слава — не зямная веліч, але Божая прысутнасць і ласка, што напаўняе вернікаў. Яна дазваляе ім увайсці ў адзінства з Богам і паміж сабой. Гэта выяўляе глыбокую праўду пра ўдзел чалавека ў Божай прыродзе. Дзякуючы такому адзінству свет пазнае любоў Айца, якая выяўляецца праз Езуса Хрыста. Святы Язафат разумеў гэту глыбокую сувязь паміж адзінствам і любоўю: ён бачыў, як падзелы руйнуюць любоў і перашкаджаюць збаўленню, таму імкнуўся да аднаўлення поўнай еднасці як праявы Божай любові да людзей.
Слова «слава» (грэц. δόξα) ў біблейскім разуменні азначае не вонкавы бляск, але самую сутнасць Божага быцця. Перадаючы гэтую славу вучням, Хрыстус дае ім магчымасць стаць удзельнікамі Боскай прыроды: «Спадчыны незнішчальнай, беззаганнай і неўвядальнай, якая захавана на нябёсах для вас» (2 П 1, 4). Гэты ўдзел у Божым жыцці робіць магчымым сапраўднае адзінства, якое не з’яўляецца чалавечым вырабам, але плодам Божай ласкі. Святы Язафат сваім жыццём сведчыў, што адзінства хрысціян не можа быць дасягнута чалавечымі намаганнямі, але з’яўляецца дарам Святога Духа, які мы атрымліваем праз Хрыста.
Малітва Езуса дасягае свайго піку ў выразе глыбокага жадання, каб Яго вучні знаходзіліся з Ім у вечнасці: «Ойча, хачу, каб тыя, каго Ты даў Мне, былі са Мною там, ды Я, каб бачылі славу Маю, якую Ты даў Мне, бо палюбіў Мяне перад заснаваннем свету» (Ян 17, 24). Гэта не просьба аб простай прысутнасці, але выказванне Божага паклікання да вечнага жыцця ў Валадарстве Божым. Езус жадае, каб Яго вучні мелі ўдзел у Божай славе, якая існавала яшчэ да стварэння свету. Гэта — канчатковая мэта нашага збаўлення: знаходзіцца з Панам і бачыць Ягоную славу. Святы Язафат сваім жыццём і мучаніцкай смерцю засведчыў вернасць гэтаму Божаму пакліканню, імкнучыся да вечнага адзінства з Хрыстом. Ён аддаў сваё жыццё за еднасць Касцёла, разумеючы, што гэта — шлях да паўнаты жыцця ў Валадарстве Нябесным.
Выраз «перад заснаваннем свету» (грэц. πρὸ καταβολῆς κόσμου) паказвае на вечны характар Божага плана збаўлення. Любоў Айца да Сына і да людзей не з’яўляецца вынікам гістарычных абставін, але выяўленнем самай сутнасці Божага быцця. Адзінства вернікаў з Хрыстом і паміж сабой, такім чынам, мае свае карані ў вечнай Божай волі. Святы Язафат разумеў, што яго імкненне да хрысціянскага адзінства было ўдзелам у гэтым вечным Божым плане, а не проста адказам на зямныя падзелы.
Завяршаючы Сваю малітву, Езус звяртаецца да Айца як да «Ойча справядлівага», падкрэсліваючы Божую справядлівасць, што выяўляецца ў Ягоным плане збаўлення: «Ойча справядлівы, свет Цябе не пазнаў, а Я пазнаў Цябе, і гэтыя пазналі, што Ты паслаў Мяне. Я абвясціў ім Тваё імя, і абвяшчаць буду, каб любоў, якою Ты палюбіў Мяне, у іх была, і Я ў іх» (Ян 17, 25-26). Свет, што знаходзіцца ў стане граху, не пазнае Бога, але Езус адкрыў праўду пра Айца Сваім вучням.
Гэтае пазнанне з’яўляецца ключом да адзінства і любові. Езус не толькі абвясціў імя Айца, але і працягвае абвяшчаць Яго, каб любоў, што звязвае Айца і Сына, жыла і ў верніках. Гэтая праўда ўяўляе сабой аснову Божай міласэрнасці, якая выяўляецца праз Хрыста. Святы Язафат сваім служэннем і вучэннем таксама імкнуўся абвяшчаць імя Айца, каб людзі пазналі Божую любоў і далучыліся да адзінства Касцёла. Яго барацьба за унію была барацьбой за распаўсюджванне гэтай любові і праўды аб Божай волі.
Слова «пазнаць» (грэц. γινώσκω) ў біблейскім сэнсе азначае не інтэлектуальнае веданне, але асабістыя, шчырыя адносіны. Свет не пазнаў Бога, бо знаходзіўся ў стане адчужэння ад Яго праз грэх. Але Хрыстус, будучы вечным Словам Айца, адкрыў нам імя Айца (грэц. ὄνομα) — Яго сапраўдную прыроду і сутнасць. Гэта адкрыццё дазваляе вернікам увайсці ў такія ж адносіны з Айцом, якія мае Сын. Святы Язафат усведамляў, што менавіта гэта шчырае пазнанне Бога з’яўляецца крыніцай сапраўднага адзінства, і таму ён аддаў усё сваё жыццё, каб людзі маглі пазнаць Божую любоў.
Сённяшняе Евангелле, асветленае ўрачыстасцю святога Язафата Кунцэвіча, глыбока раскрывае перад намі сэнс адзінства ў Касцёле і з Богам. Прыклад святога Язафата, які аддаў жыццё за еднасць, з’яўляецца жывым сведчаннем малітвы Езуса Хрыста. Гэта не проста гістарычная падзея, але вечнае пакліканне да адзінства, што паходзіць ад самога Бога. Няхай малітва Хрыста аб адзінстве стане і нашай малітвай, і няхай мы, паводле прыкладу святога Язафата, імкнёмся да таго, каб любоў Айца, якая ёсць у Езусе, жыла і ў нас, і каб мы былі адно з Панам і паміж сабою. Толькі праз такое адзінства свет зможа пазнаць і паверыць у тое, што Бог сапраўды паслаў Свайго Сына для нашага збаўлення.
Кс. канонік Сяргей Сурыновіч
для друку
