Каталіцкі Веснік Добрая Вестка ў тваім доме!
25 гадоў таму Ян Павел II здзейсніў беспрэцэдэнтны акт пакаяння, прызнаўшы віну Касцёла за шматлікія грахі мінулага і папрасіўшы прабачэння.
У нядзелю, 12 сакавіка 2000 года, у Базіліцы Святога Пятра ў Рыме адбылася падзея, якую многія назвалі гістарычнай і беспрэцэдэнтнай. Падчас урачыстай літургіі Папа Ян Павел II публічна прызнаў віну Касцёла за шматлікія грахі мінулага і папрасіў прабачэння ў Бога.
Гістарычны момант
Цырымонія была простай, але глыбока сімвалічнай. Сем кардыналаў і біскупаў па чарзе зачытвалі прызнанні віны, пасля чаго Пантыфік асабіста прамаўляў малітву аб прабачэнні. Пасля кожнай малітвы перад крыжам запальвалася свечка.
Падрыхтоўка да гістарычнага моманту
Ідэя такога пакаяння выспявала ў Яна Паўла II на працягу многіх гадоў. Яшчэ задоўга да 2000 года ён неаднаразова выказваўся крытычна наконт грахоў хрысціян у мінулым, напрыклад, адносна пераследу юдэяў ці гандлю рабамі.
Непасрэдная падрыхтоўка да акту пакаяння пачалася за два гады да яго. Група тэолагаў пад кіраўніцтвам Кангрэгацыі веравучэння вяла інтэнсіўныя дыскусіі, але не змагла прыйсці да адзінага меркавання. У выніку Папа асабіста ўзяў на сябе адказнасць за падрыхтоўку тэксту пакаяння.
Просім прабачэння за грахі, учыненыя на службе праўдзе
7 сакавіка 2000 года, за пяць дзён да цырымоніі, Святы Пасад выпусціў спецыяльны дакумент, які тлумачыў сэнс і значэнне акту пакаяння. У ім падкрэслівалася, што гэта не суд над мінулым, а акт салідарнасці і адказнасці за будучыню. Таксама адзначалася, што просьба аб прабачэнні накіравана выключна да Бога, а не да людзей.
Падчас цырымоніі былі названы сем асноўных грахоў, за якія Касцёл прасіў прабачэння. Гэтыя грахі ахоплівалі шырокі спектр праблем, з якімі Касцёл сутыкаўся на працягу сваёй гісторыі. Сярод іх былі грахі супраць адзінства самога Касцёла і хрысціянскай супольнасці ў цэлым, грахі, звязаныя з выкарыстаннем гвалту ў імя праўды, а таксама грахі супраць яўрэйскага народа. Асаблівая ўвага была нададзена грахам, якія нанеслі шкоду годнасці жанчын і адзінству чалавечага роду. Таксама былі згаданы парушэнні фундаментальных правоў чалавека і адыходы ад евангельскай этыкі. Гэты шырокі спектр прызнаных правін паказваў на гатоўнасць Касцёла крытычна паглядзець на розныя аспекты сваёй гісторыі і дзейнасці.
«Прабачэнне, якое мы просім, датычыць таго, чым мы былі і што рабілі… Мы просім прабачэння за падзелы паміж хрысціянамі, за выкарыстанне гвалту ў служэнні праўдзе і за пастаўленне пад пагрозу правоў і годнасці народаў», — гэтыя словы Яна Паўла II сталі цэнтральнымі ў яго малітве пакаяння.
Рэакцыі і наступствы
Акт пакаяння Яна Паўла II выклікаў шырокі рэзананс у свеце. Многія прадстаўнікі розных рэлігій і канфесій прывіталі гэты крок. У ізраільскім радыё яго нават назвалі «вяхой у гісторыі адносін паміж яўрэямі і хрысціянамі».
Аднак былі і крытычныя галасы. Некаторыя прадстаўнікі Касцёла лічылі, што празмернае прызнанне віны можа мець негатыўныя наступствы, напрыклад, для хрысціян у ісламскіх краінах.
Нягледзячы на крытыку, акт пакаяння Яна Паўла II стаў важным крокам у гісторыі каталіцтва. Гэта быў жэст вялікай адвагі і пакоры, які паказаў, што Касцёл здольны крытычна глядзець на сваё мінулае і вучыцца на сваіх памылках.
Хоць з моманту гэтага гістарычнага акту пакаяння прайшло ўжо 25 гадоў, яго значэнне і ўплыў працягваюць абмяркоўвацца і асэнсоўвацца ў Касцёле і грамадстве. Ён застаецца важным прыкладам таго, як духоўная ўстанова можа сумленна прызнаваць свае памылкі і імкнуцца да абнаўлення.
кс. Аляксандр Амяльчэня, беларуская рэдакцыя Vatican News
для друку
