Разважанні на 2 лістапада

2 лістапада — Успамін усіх памерлых вернікаў.

Першая Імша.

Евангелле Лк 23, 44–46. 50. 52–53

Было каля шостай гадзіны, і цемра ахінула ўсю зямлю аж да дзевятай гадзіны. Сонца зацьмілася, і заслона ў святыні разарвалася пасярэдзіне. І Езус закрычаў моцным голасам: Ойча, у рукі Твае аддаю дух Мой. І, сказаўшы гэта, сканаў.

І вось чалавек, па імені Юзаф з Арыматэі, горада юдэйскага, дарадчык Вялікай Рады, чалавек добры і справядлівы, які не згаджаўся з яе пастановай і ўчынкамі, які чакаў Валадарства Божага, прыйшоў да Пілата і папрасіў цела Езуса. І зняўшы Яго, захінуў у палатно і паклаў у высечанай магіле, у якой яшчэ ніхто не быў пахаваны.

Цемра, што ахінула зямлю ў гадзіны смерці Езуса, не была толькі прыродным з’явішчам. Яна стала знакам глыбокага разлому паміж зямным і нябесным, паміж чалавечай слабасцю і Божай міласэрнасцю. Гэта была не проста фізічная цемра, а духоўная заслона, што на імгненне апусцілася над стварэннем, калі Той, хто ёсць Святлом свету (пар. Ян 8, 12), аддаваў свой дух. У той момант, калі заслона святыні разарвалася, адкрылася новая рэчаіснасць: шлях да Валадарства Божага, праход праз смерць да жыцця. Заслона, што аддзяляла Святое Святых, была сімвалам аддаленасці чалавека ад Бога. Яе разрыў — гэта не проста падзея, гэта кардынальны паваротны момант у гісторыі збаўлення: дарога да Пана адкрыта, смерць пераадоленая, шлях да збаўлення адкрыты праз крыж.

Заслона, якая ў габрэйскай святыні аддзяляла Святое ад Святога Святых (пар. Зых 26, 33), была тканым напамінам пра тое, што чалавецтва не можа сваімі сіламі прайсці да прысутнасці Пана. Нібыта кволая, але ў той жа час неадольная сцяна з нітак, што адлюстроўвала нябачную мяжу паміж зямным і нябесным, паміж грахом і святасцю. Яе разрыў у момант смерці Езуса — гэта не проста знак, а прароцтва, якое спаўняецца. Гэта не проста тканіна, што рвецца, а неба, што адкрываецца. У гэтым моманце адбываецца пералом: ад Старога Запавету да Новага, як ад ценю да святла; ад закона, высечанага на камені, да ласкі, напісанай на сэрцы; ад закрытага святыні да адкрытага сэрца Бога. Заслона, што калісьці была мяжой, становіцца ўваходам. Цяпер шлях да Святога Святых — не сцежка для абраных, а дарога для ўсіх, хто верыць. Грэцкае слова, якое перадае «разарвалася» (ἐσχίσθη), азначае не проста разрыў, а глыбокае, раптоўнае рассячэнне — як калі б сам падмурак старога парадку быў разрэзаны надвое.

Словы, якія Езус вымаўляе перад смерцю, — «Ойча, у рукі Твае аддаю дух Мой» (Лк 23, 46) — з’яўляюцца кульмінацыяй Яго зямнога паклікання. Гэта не крык адчаю, а акт даверу, поўнага збаўчага падпарадкавання. У грэцкім тэксце слова «аддаю» (грэц. παρατίθεμαι) азначае не проста перадачу, але свядомую, добраахвотную пастанову даверыць сябе. Гэта слова сустракаецца ў Псальмах, дзе псалміст моліцца: «У рукі Твае аддаю дух мой» (пар. Пс 31, 6). Езус цытуе гэты псальм, але дадае слова «Ойча», адкрываючы глыбіню Яго сыноўняй сувязі з Панам. Гэтая сцэна становіцца ўзорам для кожнага хрысціяніна, які ў момант смерці пакліканы да таго ж акту даверу.

Цемра, што ахінула зямлю, сімвалізуе не толькі фізічную рэальнасць, але і духоўны стан чалавецтва. Сонца зацьмілася, заслона святыні разарвалася — гэта знакі таго, што стары парадак скончыўся. У гэтым моманце спаўняюцца словы прарока Амоса: «І будзе ў той дзень, — кажа Пан Бог, — Я зраблю захад сонца апоўдні і зацямню зямлю ў ясны дзень» (Ам 8, 9). Гэта не проста апісанне прыроднай з’явы, а абвяшчэнне Божага суда і пачатку Новага Запавету. Смерць Езуса становіцца не канцом, а пачаткам, не разбурэннем, а аднаўленнем.

Юзаф з Арыматэі з’яўляецца ў Евангеллі як постаць надзвычай важная. Ён не быў сярод дванаццаці апосталаў, не хадзіў за Езусам, але ў момант, калі многія адступіліся, ён праявіў веру і мужнасць. Ягонае дзеянне — папрасіць цела Езуса, захінуць Яго ў палатно і пакласці ў магілу — гэта не толькі акт чалавечай павагі, але і глыбокі сімвал. Юзаф, які чакаў Валадарства Божага, распазнаў у памерлым Езусе ўваход у гэтае Валадарства. У гэтым сэнсе Юзаф становіцца вобразом кожнага верніка, які, не маючы поўнай візіі, усё ж здольны на акт веры і любові. Ягоная вера — гэта вера ў цемры, вера, што не патрабуе доказу, але жыве надзеяй.

Магіла, у якую быў пакладзены Езус, была новай, яшчэ не выкарыстанай. У грэцкім тэксце слова «магіла» (грэц. μνημεῖον) азначае не толькі месца пахавання, але і месца памяці, бо паходзіць ад кораня «μνήμη», што азначае «памяць». Гэта не магіла забыцця, а магіла надзеі. Як у кнізе прарока Ісаі сказана: «Я дам ім у доме Маім і ў мурах Маіх месца і імя, лепшае за сыноў і дачок» (пар. Іс 56, 5). У гэтым святле кожная магіла хрысціяніна становіцца не канцом, а чаканнем: чаканнем уваскрасення, бо гэта месца не забыцця, а памяці — памяці Божай, якая не згасае, і памяці веры, што глядзіць за межы смерці.

Сёння, калі мы ўспамінаем усіх памерлых вернікаў, мы не проста ўзгадваем іх імёны. Мы здзяйсняем акт духоўнай сувязі, малітвы, заступніцтва. Мы, як Юзаф, набліжаемся да цела Пана — у сакрамэнце Эўхарыстыі, у малітве, у памяці — і просім: «Дазволь нашым памерлым спачыць у Тваім святле». Гэта не толькі памінанне, гэта літургія надзеі, дзе кожнае імя, кожны голас, кожная сляза становіцца часткай вялікага хору, які спявае пра збаўленне. У гэтым хоры гучыць не толькі чалавечы голас, але і голас Пана, які кажа: «Я — уваскрасенне і жыццё» (Ян 11, 25).

Смерць, якую перажыў Езус, была не проста фізічнай. Яна была збаўчай, уцелаўлёнай у Божы план. У словах «Ойча, у рукі Твае аддаю дух Мой» гучыць не толькі давер, але і перамога. Таму смерць хрысціяніна, які жыве ў ласцы, становіцца ўдзелам у гэтай таямніцы. Мы не паміраем у пустэчы і безнадзейнасці, мы паміраем у Пану.

У гэтым кантэксце вельмі глыбокім становіцца вобраз дрэва, з якога будзе зроблены наш гроб. Яно ўжо расце, але не як знак пагрозы, а як напамін пра тое, што жыццё — дар, які трэба пражыць у святле Божай праўды. Як дрэва расце, так і душа павінна расці ў ласцы, каб у момант смерці быць гатовай сказаць: «Ойча, у рукі Твае аддаю дух Мой». Гэта не цемра, што паглынае, а святло, што прарываецца праз заслону, праз камень, праз страх. І таму, калі мы молімся за памерлых, мы не стаім перад магілай, як перад канцом, але як перад парогам. Мы не глядзім уніз, а ўзнімаем вочы да неба, бо ведаем: «наша айчына — на нябёсах» (пар. Флп 3, 20).

Сённяшняя малітва за памерлых — гэта не толькі просьба аб вечным для іх супакоі, але і сведчанне веры. Мы верым, што тыя, хто памёр у Пану, жывуць у Ім. Мы верым, што смерць не мае апошняга слова. Мы верым, што крыж — гэта не тупік, а брама. І таму, калі мы сёння ўзгадваем імёны нашых памерлых, мы не проста помнім іх, але кажам з верай: «Пане, у рукі Твае аддаем іх дух». І гэтая малітва — не толькі за іх, але і за нас, бо кожны з нас ідзе да таго моманту, калі трэба будзе сказаць тое ж.

Няхай жа сённяшні дзень стане для нас не толькі разважаннем аб памерлых, але і заклікам: жыць так, каб у дзень нашай смерці мы маглі з поўнай верай, надзеяй і любоўю паўтарыць словы Езуса: «Ойча, у рукі Твае аддаю дух мой» (Лк 23, 46). І няхай кожная магіла, якую мы сёння наведваем, будзе не толькі месцам жалобы і памяці, але і месцам чакання, месцам надзеі, месцам, дзе зямное дакранаецца да нябеснага.

Другая Імша.

Евангелле Ян 11, 32–45

У той час: Калі Марыя, сястра Лазара, прыйшла туды, дзе быў Езус, і ўбачыла Яго, яна ўпала да ног Ягоных і сказала Яму: Пане, калі б ты быў тут, брат мой не памёр бы. Тады Езус, убачыўшы, што яна плача і што плачуць юдэі, якія прыйшлі разам з ёю, сам глыбока ўзрушыўся і ўсхваляваўся, ды сказаў: Дзе вы паклалі яго? Адказалі Яму: Пане, ідзі і паглядзі. Езус заплакаў. Юдэі ж казалі: Глядзі, як Ён любіў яго. А некаторыя з іх сказалі: Ці не мог Ён, які адкрыў вочы сляпому, зрабіць, каб і гэты не памёр?

Езус жа, ізноў глыбока ўзрушаны, ідзе да магілы. Была ж гэта пячора, і камень ляжаў на ёй. Кажа Езус: Адсуньце камень. Сястра памерлага, Марта, кажа Яму: Пане, ужо смярдзіць, бо чацвёрты дзень, як памёр. Езус кажа Ёй: Ці не казаў Я табе, што, калі будзеш верыць, убачыш славу Божую? Тады адсунулі камень. А Езус падняў вочы ўверх і сказаў: Ойча, дзякую Табе, што Ты пачуў Мяне. Я ведаў, што Ты заўсёды чуеш Мяне. Але сказаў дзеля натоўпу, які стаіць вакол, каб паверылі, што Ты паслаў Мяне. І, сказаўшы гэта, крыкнуў моцным голасам: Лазар, выйдзі вонкі. І выйшаў памерлы з нагамі і рукамі, абвязанымі палатном, а твар ягоны быў абвязаны хусткаю. Езус кажа ім: Развяжыце Яго і дазвольце яму хадзіць. Тады многія з юдэяў, якія прыйшлі да Марыі і бачылі, што ўчыніў Езус, паверылі ў Яго.

Смутак, які ахінуў дом Марыі і Марты, быў не толькі чалавечым болем страты. Ён стаў вострым духоўным крыкам, што ўзносіцца да нябёсаў. Смерць Лазара стала глыбокім выпрабаваннем веры, надзеі і любові для тых, хто быў блізкі да Езуса. У гэтым кантэксце Хрыстус прыходзіць не як часовы выратавальнік, а як Збаўца, які ўваходзіць у чалавечы боль, каб перамяніць яго знутры. Ён не абмінае слёзы, не адварочваецца ад магілы, але ідзе туды, каб на справе паказаць: смерць не мае апошняга слова.

Словы Марты, а потым і Марыі — «Пане, калі б Ты быў тут, брат мой не памёр бы» (Ян 11, 32) — гучаць як дакор, але ў іх схавана вялікая вера. Яны не адмаўляюць Божую моц, але выказваюць боль ад таго, што прысутнасць Езуса магла б змяніць ход падзей. Гэта цалкам зразумелая чалавечая рэакцыя, якая не чужая нікому з нас. У момант страты мы часта звяртаемся да пытанняў: «Калі б…», «Чаму так здарылася?». Але Езус не адказвае на гэтыя пытанні тэарэтычна. Ён адказвае праз магутнае дзеянне, праз сваю поўную любові прысутнасць і праз слёзы.

Менавіта Езус заплакаў. Гэта адзін з самых эмацыйных момантаў у Евангеллях, дзе выразна сказана пра Ягоныя слёзы (пар. Ян 11, 35). У грэцкім тэксце дзеяслоў «плакаць» (грэц. ἐδάκρυσεν) азначае не проста плач, а глыбокі, асабісты смутак, выкліканы больш за ўсё болем бліжніх і ўздзеяннем граху на стварэнне. Гэта слёзы Бога, які ўцелаўляецца ў чалавечы боль. Яны нагадваюць нам пра прарочае абяцанне: «Усякую слязу з вачэй іх Пан вытрэ» (Іс 25, 8). Гэтыя слёзы становяцца знакам таго, што смерць не чужая Пану, што Ён не назірае здалёк, але ўваходзіць у таямніцу магілы, каб выправадзіць адтуль жыццё.

Камень, які закрывае магілу Лазара, — гэта не толькі фізічная перашкода, але і сімвал таго, што смерць здаецца непераадольнай для чалавека. Калі Марта кажа: «Пане, ужо смярдзіць, бо чацвёрты дзень, як памёр» (Ян 11, 39), гэта канстатацыя бязлітаснага факту: смерць — рэальнасць, якую немагчыма змяніць. Але Езус адказвае: «Ці не казаў Я табе, што, калі будзеш верыць, убачыш славу Божую?» (Ян 11, 40). Тут вера становіцца ключом, які адчыняе магілу. Не чалавечая логіка, не адчай, а вера — тая, што здольная бачыць славу Божую, Ягоную веліч і прысутнасць, нават у цемры смерці.

Малітва Езуса перад уваскрашэннем Лазара — гэта не просьба, а падзяка. Ён пачынае са словаў: «Ойча, дзякую Табе, што Ты пачуў Мяне» (Ян 11, 41). Гэта паказвае, што сувязь паміж Богам Айцом і Ягоным Сынам — поўная і пастаянная. Хрыстус ведае, што Айцец заўсёды чуе Яго, і гэтае веданне становіцца асновай для цуду, крыніцай сілы і ўлады. У гэтым кантэксце наша малітва за памерлых — гэта не толькі просьба аб міласэрнасці, але і акт даверу, што Пан чуе нас, што Ён не забыўся на тых, хто адышоў, і што Ягоная любоў ахоплівае як жывых, так і памерлых. Як слушна сказана ў кнізе Мудрасці: «Душы праведных у руцэ Божай, і не дакранецца да іх пакута» (Мдр 3, 1).

Калі Езус крыкнуў: «Лазар, выйдзі вонкі!» (Ян 11, 43), Ён не проста вярнуў жыццё. Ён паказаў, што Ягонае слова мацнейшае за смерць. У грэцкім тэксце слова «крыкнуў» (грэц. κραύσας) азначае моцны, урачысты, нават загадны заклік. Смерць не мае ўлады перад словам Пана, бо Ён ёсць Уваскрасенне і Жыццё. І Лазар выходзіць — абвязаны палотнамі, але жывы. Гэта прарочы вобраз кожнага з нас, каго Пан кліча з магілы граху, адчаю, страху. Гэта вобраз тых, за каго мы молімся сёння, каб яны выйшлі з цемры чыстца да вечнага святла Божай прысутнасці.

Пасля цуду Езус кажа: «Развяжыце Яго і дазвольце яму хадзіць» (Ян 11, 44). Гэта не толькі фізічны акт, але і духоўны заклік да супольнасці. Развязаць — значыць вызваліць ад таго, што звязвае: ад рэшткаў граху, ад болю, ад недасканаласці. Дазволіць хадзіць — значыць вярнуць да паўнаты жыцця, да супольнасці, да вечнага святла. У гэтым кантэксце наша малітва за памерлых — гэта нібыта духоўнае развязванне: мы просім Пана вызваліць іх душы, дазволіць ім хадзіць у Ягоным святле і быць удзельнікамі Валадарства Божага.

Многія з юдэяў, якія бачылі цуд, паверылі ў Езуса (пар. Ян 11, 45). Гэта паказвае, што ўваскрасенне Лазара — не толькі асабістая гісторыя, але і моцны знак для іншых. Смерць, пераадоленая праз веру, становіцца сведчаннем. Таму наша малітва за памерлых — гэта не толькі акт міласэрнай любові, але і сведчанне нашай хрысціянскай веры. Мы верым, што Пан мае ўладу над смерцю, што Ягонае слова — жыццё, і што Ягоная любоў — вечная.

Сёння, калі мы схіляем галовы ў малітве за памерлых вернікаў, мы не стаім перад безданню страты, але перад дзвярыма надзеі. Мы глядзім не на магілу, а на ўваход у Божае Валадарства. Мы не плачам, як тыя, хто не мае надзеі, але молімся, як дзеці, што ведаюць: Пан верны, Пан жывы, Пан уваскрашае.

У кожнай малітве, у кожным уздыху, у кожнай свечцы, што гарыць на магіле, мы паўтараем словы Евангелля: «Выйдзі вонкі!» — не толькі да тых, хто спачыў, але і да саміх сябе. Бо смерць — гэта не толькі іхняя рэчаіснасць, але і наша будучыня. І мы хочам сустрэць яе не са страхам, а з верай.

Няхай жа сённяшні дзень стане не толькі днём памяці, але і днём надзеі. Няхай нашы сэрцы будуць адкрытыя да святла ўваскрасення. І калі мы просім за нашых памерлых у кантэксце сённяшняга Евангелля: «Пане, развяжы іх і дазволь ім хадзіць у Тваім вечным святле», няхай гэта будзе таксама просьбай аб тым, каб і мы хадзілі ў святле веры, надзеі і любові — да таго дня, калі Пан пакліча і нас: «Выйдзі вонкі!»

Трэцяя Імша.

Евангелле Ян 14, 1–6

У той час:Езус сказаў сваім вучням: Няхай не трывожыцца сэрца вашае. Верце ў Бога і ў Мяне верце. У доме Айца Майго шмат святліц. А калі б так не было, ці сказаў бы Я вам, што іду падрыхтаваць месца для вас. І калі пайду і падрыхтую вам месца, прыйду зноў і забяру вас да сябе, каб і вы былі там, дзе Я. А дарогу, куды Я іду, вы ведаеце.

Кажа яму Тамаш: Пане, не ведаем, куды ідзеш. Як жа можам ведаць дарогу? Езус сказаў яму: Я — дарога і праўда, і жыццё. Ніхто не прыходзіць да Айца інакш, як толькі праз Мяне.

Сёння, у Дзень успаміну ўсіх памерлых вернікаў, мы асаблівым чынам спыняемся і засяроджваемся перад таямніцай смерці — не як перад сцяною, што дзеліць жыццё да і пасля, але як перад варотамі, што адкрываюцца ў вечнасць. Калі смерць набліжаецца або ўжо дакранулася да нашых родных, сэрца чалавека напаўняецца трывогай. Гэта трывога не толькі перад невядомым, але перад незваротнай стратаю, перад маўклівай разлукай, перад болем, які не мае слоў.

Але менавіта ў такія хвіліны, калі цемра нібыта згушчаецца, гучыць голас Езуса: «Няхай не трывожыцца сэрца вашае» (пар. Ян 14, 1). Гэта не проста словы суцяшэння — гэта запрашэнне да даверу, да веры, што пранікае за межы бачнага, да надзеі, якая не памірае.

У сённяшнім Евангельскім урыўку Пан адкрывае перад вучнямі не проста будучыню, а таямніцу вечнасці. Ён гаворыць пра дом Айца, у якім шмат святліц (пар. Ян 14, 2). Гэта не халодныя пакоі, а прасторы, напоўненыя любоўю. У грэцкім тэксце слова «святліцы» (грэц. μοναί) азначае не проста месцы — гэта сталае прабыванне, вечны прытулак, дзе душа знаходзіць супакой, як дзіця — у абдымках бацькі.

Гэта не часовы прыпынак, не гасцявы пакой, а сапраўдны дом. Дом, дзе Пан чакае. Дом, дзе няма болю, няма слёз, няма смерці. У гэтым святле смерць перастае быць выгнаннем — яна становіцца жыццём з Богам. Не канцом, а вяртаннем да вытокаў, да Тога, хто нас стварыў і хто нас любіць.

Як абвяшчае Псальм: «І буду жыць у доме Пана многія дні» (пар. Пс 23, 6). Гэта не проста надзея — гэта абяцанне. І калі мы сёння молімся за памерлых, мы не толькі згадваем іх, мы не толькі просім супакою. Мы просім, каб іхнія душы ўвайшлі ў гэтыя вечныя святліцы, каб яны знайшлі свой сапраўдны дом, падрыхтаваны з любоўю, каб іх сустрэла святло, якое не згасае, і абдымкі, што не адпускаюць.

Езус дадае сваё непарушнае абяцанне: «І калі пайду і падрыхтую вам месца, прыйду зноў і забяру вас да сябе» (Ян 14, 3). Гэта не проста словы будучыні — гэта абяцанне прысутнасці, вернасці і любові, якая не пакідае нават у момант смерці. Пан не аддаляецца, Ён ідзе наперад, каб Сваёю мукай і ўваскрасеннем пракласці нам дарогу, але Ён таксама вяртаецца, каб суправаджаць нас, каб быць побач, калі мы пераходзім праз цень.

У гэтым святле смерць перастае быць канцом. Яна становіцца чаканнем новай сустрэчы, як раніца пасля ночы, як абдымкі пасля доўгай разлукі. Мы не губляем тых, хто адышоў у вечнасць — мы верым, што Пан забраў іх да сябе, што Ягоная любоў ахоплівае іх цалкам, што Ягоная прысутнасць — іхняе святло, якое не згасае. Прарок Ісая суцяшае нас словамі: «Твой Пан — тваё святло вечнае, і дні тваёй жалобы скончацца» (пар. Іс 60, 20). Гэта не проста паэзія — гэта абяцанне, што боль не вечны, што жалоба мае мяжу, а любоў — не.

І калі апостал Тамаш кажа: «Пане, не ведаем, куды ідзеш» (пар. Ян 14, 5), ён выказвае тое, што часта гучыць у нашых сэрцах: няўпэўненасць, страх, збянтэжанне перад таямніцай смерці. Мы не ведаем, што нас чакае, мы не бачым вечнасць, мы не ведаем, як прайсці гэты шлях. Але Езус дае адказ, які пераўтварае цемру ў святло: «Я — дарога і праўда, і жыццё» (Ян 14, 6). Гэта не проста апісанне Ягонай асобы — гэта ключ да вечнасці. У грэцкім тэксце слова «дарога» (грэц. ὁδός) азначае не толькі шлях, але і кірунак, лад жыцця, рух да мэты. І калі мы жывем у Езусе, калі верым у Яго, калі любім Яго, мы ўжо ідзём па гэтым шляху — не ў адзіноце, а з Ім, які вядзе нас да Айца.

Дарога, пра якую кажа Езус, — гэта не толькі наш зямны шлях праз жыццё, але і шлях праз саму смерць. Ён сам прайшоў гэты шлях да канца — праз пакуты, крыж і магілу — каб адкрыць нам уваход у Валадарства Божае. Яго шлях — гэта не абход смерці, а перамога над ёю. І цяпер Ён чакае, каб наш выбар быў згодны з Божай воляй, каб мы абралі тое, што вядзе да жыцця. Як сказана ў кнізе Другазаконня: «Я паклаў перад табою жыццё і смерць, благаслаўленне і праклён. Абяры жыццё» (Дрг 30, 19). Гэта заклік не толькі да асабістага выбару, але і да супольнага адказу веры. Таму наша малітва за памерлых — гэта не проста просьба, гэта шлях, які мы праходзім разам. Мы не пакідаем іх у сваіх думках, мы не забываемся пра іх, бо любоў мацнейшая за смерць.

Мы верым, што Пан — гэта Дарога. І кожны, хто сапраўды ішоў за Ім, не згубіцца. Бо гэта Дарога, якая вядзе праз смерць да жыцця, праз цемру да святла, праз разлуку да сустрэчы. І калі мы молімся, мы не толькі ўзгадваем, мы суправаджаем. Мы ідзём разам — у надзеі, у любові, у веры, што Пан вядзе нас усіх да дому Айца.

Праўда, якую абвяшчае Езус, — гэта не абстрактная філасофская катэгорыя, а жывая аснова нашага збаўлення. У грэцкім тэксце слова «праўда» (грэц. ἀλήθεια) азначае не толькі праўдзівасць, але і поўную адкрытасць, яснасць, святло без ценю. Езус — гэта Праўда, якая асвятляе таямніцу смерці, якая паказвае, што яна не канчатковы канец, а толькі пераход. Калі мы молімся за памерлых, мы просім, каб гэта Праўда асвятліла іхні шлях, каб яны не згубіліся ў цемры, але ішлі да вечнага святла. Як сказана ў Псальмах: «Пашлі святло Тваё і праўду Тваю: яны павядуць мяне» (пар. Пс 43, 3).

Жыццё, пра якое кажа Хрыстус, — гэта не проста біялагічнае існаванне, але і поўны ўдзел у Божай любові і неўміручасці. Ён — Жыццё, бо ў Ім няма смерці, і Ён ёсць крыніцай усяго існага. У грэцкім тэксце слова «жыццё» (грэц. ζωή) азначае не проста існаванне, а жыццё вечнае, якое пачынаецца ўжо тут і цяпер, калі мы злучаемся з Ім праз сакрамэнты. І калі мы верым у Яго, мы ўжо маем жыццё вечнае. У гэтым кантэксце смерць становіцца не стратай, а пераходам да паўнаты. Мы не губляем тых, хто памёр у Пану, мы верым, што яны ўвайшлі ў Жыццё, якое не сканчаецца, у святліцы, якія не маюць абмежаванняў часу, у дом, дзе Пан ёсць Гаспадаром.

Сёння, калі мы ўспамінаем усіх памерлых вернікаў, мы не проста згадваем іхнія імёны, мы супольна крочым да таго Дому, пра які кажа Езус. Мы верым, што ў гэтым Доме шмат святліц, што кожны мае сваё месца, што Пан не забыўся ні пра каго са сваіх дзяцей. І наша шчырая малітва — гэта як ключ, які адчыняе дзверы, як дадатковае святло, якое асвятляе шлях у цемры, як любоў, якая не згасае нават у разлуцы. Мы не проста просім, мы сведчым нашай малітвай: Пан ёсць наш Збаўца, смерць пераможаная, і Дом Айца назаўсёды адкрыты для ўсіх, хто верыў у Хрыста.

Разважанні падрыхтаваў кс. канонік Сяргей Сурыновіч

 для друку