Каталіцкі Веснік Добрая Вестка ў тваім доме!
Евангелле Лк 1, 1–4; 4, 14–21
Паколькі многія браліся скласці апавяданне пра падзеі, якія адбыліся сярод нас, як перадалі нам тыя, хто ад пачатку быў відавочцам і слугою слова, вырашыў і я дакладна прайсціся па ўсім ад пачатку і апісаць табе ўсё па парадку, найшаноўнейшы Тэафіле, каб ты пазнаў праўдзівасць таго, чаму ты быў навучаны.
У той час:
Езус вярнуўся ў моцы Духа ў Галілею і разышліся чуткі пра Яго па ўсёй ваколіцы. Ён навучаў ва ўсіх сінагогах, і ўсе Яго славілі.
І прыйшоў Ён у Назарэт, дзе быў выхаваны, і ўвайшоў паводле свайго звычаю ў дзень суботні ў сінагогу, і ўстаў, каб чытаць. Яму падалі кнігу прарока Ісаі. Ён, разгарнуўшы кнігу, трапіў на месца, дзе было напісана:
Дух Пана на Мне;
бо Ён намасціў Мяне
абвяшчаць добрую навіну ўбогім,
паслаў Мяне абвяшчаць вызваленне палонным,
і сляпым вяртаць зрок,
каб выпусціць спакутаваных на свабоду,
каб абвясціць год ласкі Пана.
Закрыўшы кнігу, Ён аддаў яе слузе і сеў. А вочы ўсіх у сінагозе былі скіраваныя на Яго. І Ён пачаў гаварыць ім: Сёння споўніліся гэтыя словы Пісання, якія вы чулі.
Машына ці Цуд?
У свеце, дзе кожны дзень ператвараецца ў гонку паміж алгарытмамі і эмоцыямі, паміж разлікам і цудам, ёсць дзіўныя гісторыі. Гісторыі пра тое, як чалавек спрабуе растлумачыць неапісальнае, вымераць немагчымае, ператварыць цуд у матэматычную формулу.
Неяк інжынер, стомлены ад бясконцых вылічэнняў і суціскання матэрыялу, кінуў выклік духоўнасці. Ён гаварыў пра свет як пра гігантскі механізм, дзе кожны вінцік прадказальны, кожная рэакцыя разлічана. Машына, дзе няма месца цуду.
Але за яго тэхнакратычным поглядам праступала туга. Туга па нечым большым за разлікі і графікі. Туга па сэнсе, які нельга вымераць у кілаватах ці запраграмаваць у алгарытме.
Мы ўсе крыху такія інжынеры. У эпоху тальнай лічбавізацыі спрабуем загнаць рэчаіснасць у жорсткія рамкі логікі. Ствараем усё больш дасканалыя машыны, якія думаюць, лічаць, аналізуюць. Але што далей?
Навука навучылася ствараць штучны інтэлект. Камп’ютары вырашаюць задачы, якія здаваліся немажлівымі стагоддзе таму. Яны могуць распазнаваць твары, перакладаць мовы, ставіць медыцынскія дыягназы. Але ці можа камп’ютар пашкадаваць? Пакахаць ворага? Здзейсніць акт міласэрнасці?
Не. Таму што паміж «умець» і «здолець» ляжыць прорва пад назвай «Дух».
У свеце, дзе пануе культ эфектыўнасці, дзе поспех вымяраецца колькасцю лайкаў і аб’ёмам інвестыцый, застаецца кроплі, але бясконца важная прастора — прастора цуду. Цуду, які не ўвойдзе ні ў якую статыстыку, не ўмесціцца ні ў які алгарытм.
Кожны з нас — не проста набор атамаў і нэйроных сувязяў. Мы — носьбіты цуду. Здольнасць кахаць насуперак логіцы, дараваць насуперак акалічнасцям, верыць насуперак відавочнасці — вось наш сапраўдны скарб.
І гэты скарб дэмакратычны. Ён даступны кожнаму — будзь то прафесар ці рабочы, праграміст ці мастак. Проста трэба спыніцца. Прыслухацца. Пачуць.
У свеце машын і алгарытмаў мы — носьбіты жывога. Носьбіты Духу. Цуду, які нельга падлічыць. Але можна адчуць.
Разважанне падрыхтаваў а. Міхаіл Ткаліч SJ
для друку
