[1]30 верасня ў Гродне адбыўся сімпозіум, прысвечаны пастырскаму году свецкіх, які па рашэнні епіскапату праходзіць сёлета ў Касцёле на Беларусі, і Сіноду біскупаў на тэму сінадальнасці.
Увазе ўдзельнікаў сімпозіума, які прайшоў у будынку Вышэйшай духоўнай семінарыі ў Гродне, быў прадстаўлены шэраг дакладаў. З дакладамі выступілі свецкія асобы, якім была прысвечана гэтая сустрэча, і духавенства ўсіх дыяцэзій Касцёла на Беларусі.
Сімпозіум складаўся з дзвюх сесій. У першай сесіі першым дакладчыкам быў а. Аляксандр Шамрыцкі з манаскай кангрэгацыі марыянаў, ліцэнцыят сістэматычнай тэалогіі (Люблінскі каталіцкі ўніверсітэт, Польшча). На дадзены момант святар піша пры гэтым універсітэце доктарскую працу па дагматычнай эклезіялогіі, выкладае фундаментальную тэалогію ў Мінскім тэалагічным каледжы імя св. Яна Хрысціцеля і з’яўляецца капеланам “Місіі Добрага Самараніна пад апекай святой Уршулі Ледухоўскай”, якая дзейнічае ў Хрысціянскім сацыяльным цэнтры ў Мінску.
Айцец Аляксандр звярнуў у дакладзе ўвагу на значэнне Дэкрэта Другога Ватыканскага Сабору пра апостальства свецкіх Apostolicam actuositatem i Апостальскай адгартацыі Яна Паўла ІІ Christifideles laici для фармацыі свецкіх. Ён падкрэсліў, што ў Божым народзе ўсе хрысціяне маюць аднолькавую годнасць, якая вынікае з хросту, і пакліканне, але розныя харызмы, ролі і функцыі.
[2]
“Важна добра ўсведамляць, што Касцёл толькі тады будзе паспяхова выконваць сваю місію, калі ўсе выканаўцы сваіх роляў – духоўныя асобы, законнікі і свецкія – здолеюць аб’яднаць свае сілы для дасягнення адзінай мэты”, – сказаў святар. Па яго словах, наданне перавагі нейкай адной з гэтых роляў за кошт іншай прывядзе альбо да клерыкалізму, альбо да антыклерыкалізму ці лаіцызму, якія стануцца прычынай падзелаў і канфліктаў у Касцёле.
“Толькі гарманічнае суіснаванне і ўзаемадзеянне розных роляў у Касцёле можа паспрыяць выкананню ім сваёй збаўчай місіі ў свеце. А дзеля гэтага духоўныя асобы павінны разумець, што свецкія маюць сваё асаблівае пакліканне ў Касцёле і выконваюць сваю незаменную функцыю; што ім неабходная свабода дзеяння для ажыццяўлення сваёй місіі ў Касцёле; што трэба звяртаць увагу на рады свецкіх і дапускаць іх да ўдзелу не толькі ў рэалізацыі заданняў, але і ў прыняцці рашэнняў”, – адзначыў а. Аляксандр.
Святар дадаў, што і свецкія асобы павінны старацца быць актыўнымі, вучыцца супрацоўніцтву з духоўнымі, не прэтэндаваць на функцыі, якія належаць выключна апошнім на моцы іх пасвячэння ці кансэкрацыі.
Ксёндз канонік Андрэй Зноска з Ліды, які з’яўляецца спецыялістам у галіне свецкага і касцёльнага права (юрыдычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта), кананістам (факультэт кананічнага права Варшаўскага ўніверсітэта кардынала Стэфана Вышынскага), суддзёй касцёльнага трыбунала, юрысконсультам Гродзенскай дыяцэзіі і дарадчыкам па прававых пытаннях Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі, выступіў з дакладам “Удзел свецкіх вернікаў у жыцці Касцёла ў Беларусі: заклік ці выклік? Калізіі кананічнага і дзяржаўнага заканадаўства і перспектывы іх пераадольвання”.
Святар параўнаў сістэмы касцёльнага і нацыянальнага права з рознымі сусветамі, рознымі вымярэннямі, якія не павінны перасякацца, але перасякаюцца, паразважаў пра калізіі кананічнага і дзяржаўнага заканадаўства.
Ксёндз Андрэй выказаў меркаванне, што неўзабаве, калі будзе прынята новая рэдакцыя Закона аб свабодзе сумлення і рэлігійных арганізацыях, з’явіцца нагода ўдасканаліць існуючыя статуты рэлігійных абшчын і пры гэтым паспрабаваць стварыць пэўны дакумент, які мог бы задавальняць патрабаванням як касцёльнага, так і нацыянальнага права.
Кажучы пра тое, якім павінен быць удзел свецкіх асобаў у кіраванні парафіяй, святар засяродзіў увагу на канонах дзеючага Кодэкса кананічнага права, адзначыўшы, што ў іх ёсць магчымая падказка для гэтага (кан. 212, 529, 536, 537).
Завяршыла першую сесію сімпозіума выступленне старэйшага з яго дакладчыкаў – ксяндза прэлата Эдмунда Даўгіловіча-Навіцкага з Маладзечна (Мінска-Магілёўская архідыяцэзія). Святар, які з 1978 г. служыў у парафіях Латвіі і Беларусі, са свайго досведу падзяліўся разважаннямі пра ролю свецкіх людзей у абароне касцёлаў і іх вяртанні ў часы ваяўнічага атэізму.
[3]
Святар падкрэсліў, што ў цяжкія для Касцёла часы вера, а таксама святыні і іншыя будынкі культу на нашай зямлі былі захаваны дзякуючы адданым і руплівым вернікам, якія з вялікай адвагай баранілі Божыя справы.
Пасля святой Імшы і абеду пачалася другая сесія сімпозіума. З дакладам пра фармацыю свецкіх вернікаў у Беларусі выступіў кс. Андрэй Рылка з Пінска, які выконвае абавязкі канцлера Пінскай дыяцэзіяльнай курыі, выкладчыка Катэхетычнага каледжа імя Зыгмунта Лазінскага ў Баранавічах (Пінская дыяцэзія), a таксама з’яўляецца вядомым хрысціянскім публіцыстам і рэкалецыяністам.
Святар нагадаў, што такое хрысціянская фармацыя, нагадаў, што свецкія вернікі “праз хрост і канфірмацыю прызначаныя Богам да апостальства, маюць агульны абавязак і права на супрацоўніцтва, каб Божы пераказ збаўлення быў пазнаны і прыняты ўсімі людзьмі”.
Таксама з дакладу ксяндза Андрэя можна было даведацца пра этапы фармавання хрысціяніна (сям’я, Касцёл, установа хрысціянскай (каталіцкай) фармацыі), пра асноўныя вымярэнні фармацыі (чалавечая, духоўная, інтэлектуальная, пастырская).
У дакладзе была звернута ўвага на канкрэтныя ўстановы фармацыі (Тэалагічныя каледжы імя св. Казіміра ў Гродне і імя св. Яна Хрысціцеля ў Мінску, Катэхетычны каледж імя Зыгмунта Лазінскага ў Баранавічах, “Школа сямейнага жыцця” ў Мінску, Гродне і Лідзе), узгадана гісторыя іх заснавання, іх асаблівасці, асноўныя напрамкі спецыялізацыі і аспекты фармацыі ў гэтых установах.
Таксама ў другой сесіі выступілі з дакладамі свецкія асобы. Алена Татун, якая скончыла Мінскі тэалагічны каледж імя св. Яна Хрысціцеля і з’яўляецца катэхеткай і сакрыстыянкай парафіі Святой Тройцы ў Канстанцінаве (Глыбоцкі дэканат Віцебскай дыяцэзіі), у выступленні засяродзіла ўвагу на ролі свецкіх катэхетаў у Беларусі.
Дакладчыца падкрэсліла, што служэнне свецкіх катэхетаў – вялікі дар для Касцёла. Яна адзначыла, што працы ў парафіях вельмі шмат, а святароў па-ранейшаму недастаткова, адсюль неабходнасць адкрыцца на супрацоўніцтва са свецкімі людзьмі.
Відавочным дакладчыца назвала тое, што святары павінны адкрыцца на свецкіх людзей, а тыя – адчуць сябе адказнымі за Касцёл. Вялікім шанцам і першым знакам навучання гэтай узаемнай адказнасці яна назвала Сінод біскупаў на тэму сінадальнасці. Aлена Татун дадала, што духоўныя асобы разам са свецкімі павінны шукаць шляхі вырашэння праблем, якія ўзнікаюць у парафіяльных супольнасцях.
Апошнім прагучаў даклад Паліны Коласавай з Мінска, выкладчыцы вышэйшай матэматыкі ў ВНУ, актыўнай удзельніцы апостальскага руху факаляраў (“Справа Марыі”, заснаваны ў 1943 г. у Італіі К’ярай Любіч, аб’ядноўвае свецкіх людзей і служыць духоўнаму і апостальскаму абуджэнню вернікаў). У дакладзе разглядалася тэма свецкіх вернікаў і евангелізацыі ў Беларусі.
Дакладчыца назвала шанцам для новай евангелізацыі ўключэнне ў яе свецкіх людзей. Яна адзначыла, што свецкі евангелізатар павінен на ўзор Езуса быць дынамічным, паспяховым у жыцці асабістым, сямейным і прафесійным, не толькі прыцягваць слухачоў упэўненасцю ў сабе, але і выпраменьваць прыгажосць цела, духу, слова, быць напоўненым радасцю Хрыста, бо радасць – першы знак, што Езус мае рацыю і што варта даручыць Яму сваё жыццё.
Навуковая сустрэча завяршылася жывой дыскусіяй, падчас якой прысутныя мелі магчымасць задаць дакладчыкам пытанні.
[4]
Удзельнікі сімпозіума перакананы, што ён дапаможа лепей зразумець праўду аб тым, што Касцёл з’яўляецца не супольнасцю, якая знаходзіцца недзе побач з нашым жыццём, а супольнасцю, у жыцці якой прымаюць удзел усе яго члены – духавенства і свецкія асобы.
Існуе таксама надзея, што сімпозіум стане ўнёскам Касцёла на Беларусі ў працу Сіноду біскупаў згодна з дасведчаннем веры нашага народа, якім варта ганарыццa, надасць новы імпульс для лепшага разумення ролі свецкіх людзей у Касцёле ў нашай краіне і для іх больш інтэнсіўнага, крэатыўнага, адказнага і актыўнага супрацоўніцтва з духоўнымі асобамі.
Удзельнікі выказалі пажаданне, каб падобныя сустрэчы праходзілі і ў будучыні, згодна з заклікам Папы Францішка, што трэба праз слуханне і распазнаванне ісці да большага адзінства і сумеснага вырашэння надзённых праблем Касцёла.
-
[4]
-
[2]
-
[3]
-
[5]
-
[1]
-
[6]
