[1]Евангелле Ян 14, 23–29
У той час:
Езус сказаў сваім вучням: Калі хто любіць Мяне, той захоўвае слова Маё, і палюбіць таго Айцец Мой, і прыйдзем да яго, і зробім жыллё ў яго. Хто не любіць Мяне, той не захоўвае слоў Маіх. А слова, якое вы чуеце, не Маё, але Айца, які паслаў Мяне.
Я сказаў вам гэта, будучы з вамі. А Суцяшальнік, Дух Святы, якога Айцец пашле ў імя Маё, навучыць вас усяму і нагадае вам пра ўсё, што Я сказаў вам.
Спакой пакідаю вам, спакой Мой даю вам. Не так, як дае свет, Я вам даю. Няхай не трывожыцца сэрца вашае і не баіцца. Вы чулі, што Я сказаў вам: Адыходжу і прыйду да вас. Калі б вы Мяне любілі, то радаваліся б, што Я іду да Айца, бо Айцец Мой большы за Мяне.
І цяпер Я сказаў вам, перш чым гэта станецца, каб вы паверылі, калі гэта адбудзецца.
У сённяшніх чытаннях перад намі разгортваецца дзівосная карціна таго, як дзейнічае Касцёл ў гісторыі. «Дух Святы і мы пастанавілі…» — гэты выраз з Дзеяў Апосталаў мог бы падацца амаль дзёрзкім, калі б не адлюстроўваў найглыбейшую таямніцу касцельнага жыцця.
Уявіце сабе гэтую сцэну: апосталы збіраюцца на першы касцельны сабор у Ерузалеме, каб вырашыць прынцыповае пытанне — ці трэба язычнікам, якія прымаюць хрост, выконваць увесь закон Майсея? Спрэчка гарачая, меркаванні падзяліліся. І вось, пасля доўгіх дыскусій, яны пішуць ліст: «Дух Святы і мы пастанавілі не ўскладаць на вас болей ніякага цяжару…»
Якая ўражлівая фармулёўка! Не проста «мы вырашылі», але «Дух Святы і мы». Гэта падобна на тое, калі б у сучасным свеце нейкі сход заявіў: «Бог і мы вырашылі наступнае…». Нас бы абвінавацілі ў крайняй самаўпэўненасці! Аднак у гэтай формуле заключана ўся таямніца Касцёла.
Касцёл — гэта не дэмакратыя, дзе большасць галасоў вызначае праўду. Але і не манархія, дзе адзін чалавек дыктуе волю ўсім астатнім. Касцёл — гэта таямнічая супольнасць, дзе чалавечае і боскае злучаюцца ў дзівоснай сінергіі. «Дух Святы і мы» — вось формула хрысціянскіх рашэнняў.
Часам я думаю, што калі б сучасныя бюракратычныя структуры паспрабавалі працаваць па такім прынцыпе, гэта выглядала б вельмі камічна. Уявіце сабе пратакол пасяджэння гарадскога савета: «Дух Святы і гарадскі савет пастанавілі павялічыць плату за паркоўку». Ці заключэнне навуковай канферэнцыі: «Дух Святы і мы, удзельнікі сімпозіўма па квантавай фізіцы, прыйшлі да наступных высноў…» Абсурд? Так. Але ў гэтым абсурдзе схавана глыбокая праўда пра тое, як далёка сучасны свет адышоў ад разумення сапраўднай прыроды аўтарытэту і прыняцця рашэнняў.
У сённяшнім Евангеллі Езус кажа: «Хто любіць Мяне, той выконвае слова Маё». Любоў і паслухмянасць тут непарыўна злучаны між сабой. Гэта не паслухмянасць са страху, не сляпое падпарадкаванне аўтарытэту, а паслухмянасць, якая нараджаецца з любові. Калі мы любім, мы хочам быць побач з любімым, гаварыць на яго мове, разумець яго жаданні.
Другое чытанне малюе перад намі вобраз Нябеснага Ерузалема — горада, які сыходзіць з неба. Гэты горад не мае патрэбы ні ў сонцы, ні ў месяцы, бо слава Божая асвятляе яго. Які дзівосны вобраз! Горад без святыні, бо ўвесь горад стаў святыняй. Горад без сонца, бо сам Бог — яго святло.
Мы жывём паміж дзвюма рэальнасцямі: зямным Горадам, з яго спрэчкамі, рознагалоссямі, саборамі, і Горадам Нябесным, дзе ўсё прасякнута святлом Боскай любові. І наша задача — будаваць масты паміж гэтымі рэальнасцямі.
Часам мне здаецца, што сучасны свет падобны да чалавека, які спрабуе сабраць складаны механізм без інструкцыі. Мы ствараем усё больш дасканалыя тэхналогіі, але ўсё менш разумеем, як жыць разам. Мы навучыліся перадаваць інфармацыю з хуткасцю святла, але развучыліся слухаць адзін аднаго. Мы можам імгненна звязацца з чалавекам на іншым канцы свету, але не ведаем, як знайсці агульную мову з суседам.
А рашэнне такое простае: «Дух Святы і мы». Не «я і мае амбіцыі», не «мы і нашы інтарэсы», а «Дух Святы і мы» — формула, якая злучае неба і зямлю, боскае і чалавечае.
У гэтым і заключаецца таямніца Пяцідзясятніцы, якая ўжо блізка. Дух Святы прыходзіць не для таго, каб скасаваць чалавечае, а каб пераўтварыць яго, напоўніць святлом, падняць на новую вышыню. Ён не замяняе наш розум, нашую волю, нашыя таленты, а асвячае іх, робіць іх праваднікамі Боскай любові.
Таму сапраўдны хрысціянін — не той, хто адмаўляецца ад свету, а той, хто пераўтварае яго. Не той, хто ўцякае ад рэальнасці, а той, хто ўносіць у рэальнасць святло Нябеснага Горада. Не той, хто гаворыць толькі ад свайго імя, а той, хто можа сказаць разам з апосталамі: «Дух Святы і мы пастанавілі…»
І ў гэтым — наша надзея і наша радасць.
Ведаеце, часам я думаю, што калі б апосталы жылі ў наш час, іх ліст у Антыёхію выглядаў бы зусім інакш. Магчыма, ён пачынаўся б так: «Паважаныя браты і сёстры! У адказ на ваш запыт ад 15-га дня мінулага месяца наконт неабходнасці абразання для язычнікаў, паведамляем наступнае…». А ў канцы стаяў бы подпіс: «З павагай, Апостальскі камітэт па пытаннях інтэграцыі язычнікаў. Дадатак: спіс рэкамендаваных абмежаванняў на 1 старонцы».
Але, дзякуй Богу, яны жылі ў іншы час і напісалі проста: «Дух Святы і мы пастанавілі…». І ў гэтай прастаце — глыбіня хрысціянскай веры.
Разважанне падрыхтаваў а. Міхаіл Ткаліч SJ