[1]Евангелле Мц 5, 43–48
У той час:
Езус сказаў сваім вучням: Вы чулі, што сказана: Любі бліжняга свайго і ненавідзь ворага свайго. А Я кажу вам: любіце ворагаў вашых і маліцеся за тых, хто пераследуе вас, каб сталіся вы сынамі Айца вашага, які ў нябёсах. Бо Ён загадвае сонцу свайму ўзыходзіць над дрэннымі і добрымі і пасылае дождж на справядлівых і несправядлівых.
Бо, калі вы будзеце любіць тых, хто любіць вас, якую маеце ўзнагароду? Ці ж не тое самае робяць і мытнікі? І калі вітаеце толькі братоў вашых, што асаблівага робіце? Ці ж не тое самае робяць і язычнікі? Таму будзьце дасканалымі, як дасканалы Айцец ваш Нябесны.
У сённяшнім Евангеллі Езус адкрывае нам сапраўдную сутнасць хрысціянскай любові, якая выходзіць далёка за межы звычайных чалавечых меркаванняў і ўяўленняў. Ён кажа: «Любіце ворагаў вашых і маліцеся за тых, хто пераследуе вас, каб сталіся вы сынамі Айца вашага, які ў нябёсах» (Мц 5, 44–45). Гэтыя словы — гэта не проста заклік да дабраты, але радыкальнае патрабаванне, якое вызначае сутнасць нашай веры. Любоў да ворагаў — гэта не слабасць, але сіла, якая паходзіць ад Бога.
Езус пачынае з таго, што нагадвае пра запаведзь: «Любі бліжняга свайго і ненавідзь ворага свайго» (Мц 5, 43). Але Ён ідзе далей, паказваючы, што сапраўдная любоў не мае меж. Любоў да тых, хто нас любіць, — гэта натуральна, але любоў да ворагаў — гэта тое, што робіць нас падобнымі да Бога. Езус навучае нас, што любоў — гэта не толькі пачуццё, але і рашэнне, якое мы прымаем, каб стаць сведкамі Божай міласэрнасці.
У грэцкай мове, якая багатая на сінонімы, існуе чатыры словы, якія перадаюць значэнне «любоў»: Στοργή (“сторгэ́”) — сямейная любоў, якая апісвае любоў бацькоў да дзяцей і дзяцей да бацькоў. Ἔρως (“э́рос”) — любоў мужчыны да жанчыны, якая заўсёды ўключае ў сябе жарсць. Гэта фізічная любоў. Φιλία (“філі́я”) — перадае любоў і прывязанасць сяброў. Ἀγάπη (“ага́пэ”) — любоў, якая грунтуецца на трывалай добразычлівасці, спагадзе, спрыянні і прабачэнні. Гэтая любоў не залежыць ад таго, як нас сустракаюць або з намі абыходзяцца, і як бы ні абражалі нас і крыўдзілі, мы не павінны адчуваць горыч у сваім сэрцы, а павінны адносіцца да чалавека з дабрынёй і міласэрнасцю. Менавіта такую любоў Езус заклікае нас праяўляць і выказваць адносна нашых бліжніх.
Прыклад з сонцам і дажджом (пар. Мц 5, 45) яшчэ больш паглыбляе гэту думку. Бог дае свае дары ўсім — і добрым, і дрэнным, і справядлівым, і несправядлівым. Гэта паказвае, што Божая любоў праяўляцца ў роўнай меры да ўсіх. Яна не залежыць ад таго, хто мы і што мы робім. Езус заклікае нас да таго, каб наша любоў была такой жа безумоўнай, каб мы маглі стаць сапраўднымі дзецьмі Божымі.
Езус таксама задае пытанне: «Калі вы будзеце любіць тых, хто любіць вас, якую маеце ўзнагароду?» (Мц 5, 46). Гэтае пытанне прымушае нас задумацца пра матывы нашых учынкаў. Калі мы любім толькі тых, хто нам адплачвае той жа манетай, мы нічым не адрозніваемся ад мытнікаў або язычнікаў. Сапраўдная хрысціянская любоў павінна быць іншай — яна павінна быць бескарыснай, шчырай і ахвярнай.
У завяршэнні Езус кажа: «Будзьце дасканалымі, як дасканалы Айцец ваш Нябесны» (Мц 5, 48). На першы погляд складаецца ўражанне, што гэтая запаведзь не можа мець ніякага дачынення да нас, бо ніхто з нас і не падумае, што можа быць дасканалым. Дасканалы — гэта на грэцкай мове— “тэ́лос” (гр. τέλειος). Гэта слова не адносіцца да абстрактнай, філасофскай дасканаласці. Гэта слова выкарыстоўваецца, каб апісаць дарослага чалавека, які дасягнуў поўнага ўзросту ў супрацьлегласць падлетку. Гэтым словам можна апісаць чалавека, які дасягнуў сталых ведаў у сваім прадмеце, у супрацьлегласць пачынаючаму вучню. Таксама можна акрэсліць любую рэч, якая бездакорна выконвае сваю пераназначэнне. Такім чынам, чалавек дасканалы тады, калі ён выконвае мэту, для якой быў створаны як мага дакладней. Гэта не заклік да немагчымага ідэалу, але запрашэнне да пастаяннага росту і пераўтварэння. Мы пакліканыя імкнуцца да дасканаласці не ў сэнсе бязгрэшнасці, але ў сэнсе паўнаты любові, якая адлюстроўвае ў нас Божую прыроду.
Сённяшняе Евангелле нагадвае нам, што сапраўдная любоў — гэта не толькі пачуццё, але і дзеянне. Мы пакліканыя любіць не толькі тых, хто нам блізкі, але і тых, хто для нас з’яўляецца ворагам. Гэта патрабуе ад нас мужнасці і моцнай веры. Любоў да ворагаў — гэта не слабасць, але сіла, якая перамагае зло дабром.
Няхай сённяшняе Евангелле натхняе па прыкладу Айца Нябеснага кіравацца любоўю, якая выходзіць за межы нашых чалавечых магчымасцяў. Няхай мы, як вучні Езуса, заўсёды будзем імкнуцца да дасканаласці, якая будзе знакам прысутнасці любові Божай у нашым свеце.
Разважанне падрыхтаваў кс. кан. д-р Сяргей Сурыновіч