[1]Евангелле Мк 12, 28b–34
У той час:
Адзін кніжнік, падышоў да Езуса і спытаўся ў Яго: Якая запаведзь першая з усіх? Езус адказаў: Першая такая: слухай, Ізраэль, Пан Бог наш — Пан адзіны; любі Пана Бога твайго ўсім сэрцам тваім, і ўсёю душою тваёю, і ўсім розумам тваім, і ўсёй моцаю тваёй. Другая: Любі бліжняга твайго, як самога сябе. Няма іншай запаведзі, большай за гэтыя.
І сказаў Яму кніжнік: Добра, Настаўнік, Ты праўду сказаў, што ёсць адзін і няма іншага, апроч Яго. Любіць Яго ўсім сэрцам, і ўсім розумам, і ўсёю душою, і ўсёю моцаю; і любіць бліжняга, як самога сябе — гэта больш за ўсе ахвяры і ўсеспаленні. Езус, убачыўшы, што той разумна адказвае, сказаў яму: Недалёка ты ад Валадарства Божага. І ніхто ўжо больш не адважваўся пытацца ў Яго.
У сённяшнім Евангеллі мы бачым, як адзін кніжнік падышоў да Езуса і спытаўся ў Яго: «Якая запаведзь першая з усіх?» (Мк 12, 28b). Гэтае пытанне не было выпадковым, бо ў габрэйскай традыцыі існавала шмат дыскусій аб тым, якія запаведзі найважнейшыя. У габрэйскай традыцыі існавала 613 запаведзяў, якія падзяляліся на загадныя і забаронныя. Аднак Езус паказвае, што ўсё гэта знаходзіцца ў залежнасці ад дзвюх асноўных запаведзяў: любові да Бога і любові да бліжняга. Гэта не азначае, што іншыя запаведзі страцілі сваё значэнне, але яны павінны разумецца і выконвацца ў кантэксце гэтых дзвюх.
Езус пачынае свой адказ з запаведзі, якая паходзіць з кнігі Другазаконня: «Слухай, Ізраэль, Пан Бог наш — Пан адзіны; любі Пана Бога твайго ўсім сэрцам тваім, і ўсёю душою тваёю, і ўсім розумам тваім, і ўсёй моцаю тваёй» (Мк 12, 29–30). Гэтая запаведзь, вядомая як «Шма Ізраэль» (гбр. שְׁמַע יִשְׂרָאֵל), была сэрцам габрэйскай веры. Яна нагадвала народу аб тым, што Бог — адзіны Пан, і што любоў да Яго павінна быць непадзельнай і безумоўнай. Гэта не проста фармальнасць, але заклік да глыбокай асабістай сувязі з Богам, якая ахоплівае ўсю сутнасць чалавека: сэрца, розум і душу.
Затым Езус дадае другую запаведзь, якая паходзіць з кнігі Левіта: «Любі бліжняга твайго, як самога сябе» (Мк 12, 31). Гэтыя дзве запаведзі Езус аб’ядноўвае ў адну, паказваючы, што любоў да Бога і любоў да бліжняга непадзельныя. Яны складаюць аснову ўсяго Божага Закону і ўсіх прароцтваў. Любоў да Бога знаходзіць сваё выяўленне ў любові да бліжняга, а любоў да бліжняга нараджаецца з нашых адносін з Богам. Такім чынам, Езус паказвае, што сапраўдная рэлігія — гэта не проста выкананне правіл і абрадаў, але жыццё, напоўненае любоўю.
Кніжнік, які задаў пытанне, прызнае мудрасць адказу Езуса: «Добра, Настаўнік, Ты праўду сказаў, што ёсць адзін і няма іншага, апроч Яго. Любіць Яго ўсім сэрцам, і ўсім розумам, і ўсёю душою, і ўсёю моцаю; і любіць бліжняга, як самога сябе — гэта больш за ўсе ахвяры і ўсеспаленні» (Мк 12, 32–33). Гэтыя словы паказваюць, што кніжнік разумеў глыбокі сэнс запаведзі. Езус, бачачы яго разуменне, кажа: «Недалёка ты ад Валадарства Божага» (Мк 12, 34). Гэта значыць, што прызнанне важнасці любові да Бога і бліжняга — гэта крок да Божага Валадарства.
Езус не толькі вучыць, але і жыве гэтымі запаведзямі. Яго жыццё — гэта сведчанне шчырай любові да Бога і да людзей. У малітве ў Гетсэманіі Ён кажа: «Абба, Ойча! Ты ўсё можаш. Адхілі ад Мяне гэты келіх; але не чаго Я хачу, а чаго Ты» (Мк 14, 36). Гэта паказвае Яго поўную адданасць волі Айца. На Крыжы Ён праяўляе любоў да бліжняга, моліцца за сваіх катаў: «Ойча! Прабач ім, бо не ведаюць, што чыняць» (Лк 23, 34). Такім чынам, Езус паказвае, што любоў — гэта не толькі словы, але і канкрэтныя ўчынкі.
Апостал Ян у сваім лісце падкрэслівае: «Калі б хто сказаў: «Я люблю Бога», а брата свайго ненавідзіць, ён ілгун, бо той, хто не любіць свайго брата, якога бачыць, не можа любіць Бога, якога не бачыць» (1 Ян 4, 20). Гэта нагадванне пра тое, што любоў да Бога і любоў да бліжняга непадзельныя. Кожны чалавек, якога мы сустракаем, носіць у сабе вобраз Бога, і нашы адносіны да яго адлюстроўваюць нашы адносіны з Богам.
Сённяшняе Евангелле заклікае нас да жыцця, заснаванага на любові да Бога і да бліжняга. Гэта не проста тэарэтычны прынцып, але канкрэтны шлях, які Езус паказаў сваім жыццём. Любоў да Бога павінна быць поўнай і беспярэчнай, а любоў да бліжняга — шчырай і самаадданай. Мы павінны памятаць, што кожны наш добры учынак, кожнае наша добрае слова могуць стаць сведчаннем гэтай любові.
Няхай гэты ўрывак Евангелля натхняе нас на тое, каб мы жылі ў любові да Бога і да нашых бліжніх. Няхай мы заўсёды памятаем, што сапраўдная вера — гэта не проста выкананне правіл і прадпісанняў, але жыццё, напоўненае любоўю. Няхай наша любоў да Бога і да бліжняга стане сведчаннем нашай веры і прыцягненнем іншых да Божага Валадарства.
Разважанне падрыхтаваў кс. кан. д–р Сяргей Сурыновіч